Οι σχέσεις μας με κοντινά, αγαπημένα πρόσωπα έχουν στον πυρήνα τους την αγάπη, το ενδιαφέρον, την αφοσίωση, την τρυφερότητα, τη συνήθεια... τις ενοχές. Τις ενοχές; Μάλιστα! Είτε μας αρέσει είτε όχι, ένα μεγάλο μέρος της αλληλεπίδρασης με τους πιο κοντινούς μας ανθρώπους βασίζεται στις ενοχές που αυτοί μας δημιουργούν, ασκώντας επάνω μας συναισθηματικούς χειρισμούς, πιέσεις, εκβιασμούς, και που συχνά με τη σειρά μας ανταποδίδουμε… Μαθήματα χειρισμού από την κούνια Ο χειρισμός στις σχέσεις είναι από τα πράγματα που μπορεί να πει κανείς ότι τα μαθαίνουμε από την κούνια μας, γι’ αυτό και δεν είναι εύκολο να τον αποφύγουμε εντελώς. Η σχέση με τους γονείς, σχέση κατεξοχήν εξάρτησης και εξουσίας, δύσκολα αποφεύγει χειριστικά τερτίπια, ακόμη και στις πιο «συνειδητοποιημένες» οικογένειες. Έτσι, μαθαίνουμε και αφομοιώνουμε τέτοιες τεχνικές και τις εφαρμόζουμε και στις άλλες μας -σημαντικές- σχέσεις με τρόπο συνήθως αυτόματο. Χειρισμός είναι όταν θυμώνουμε και κάνουμε μούτρα, όταν υπενθυμίζουμε στον άλλον όσα έχουμε κάνει γι’ αυτόν, όταν κρατάμε το «πάνω χέρι» δείχνοντας άλλα από αυτά που αισθανόμαστε, όταν τον κάνουμε να αμφιβάλλει για τον εαυτό του, γενικά όταν θέλουμε κάτι από τον άλλον και δεν το ζητάμε με το όνομά του. Όλοι μας κάποτε, με κάποιον, σύντροφο, παιδιά, αδέλφια, φίλο, συνάδελφο, έχουμε χρησιμοποιήσει τέτοιες τεχνικές, στις οποίες, όσο κι αν τις συνειδητοποιούμε και προσπαθούμε να τις αποφύγουμε, καταφεύγουμε σε στιγμές αδυναμίας. 1.Δημιουργώντας ενοχές Η Μαριάννα είναι 51 ετών και μοναχοκόρη. Ο πατέρας της πέθανε πριν από 7 χρόνια. Η μητέρα της, 76 ετών, ζει μόνη, μάλλον αποκομμένη από συγγενείς και γνωστούς, είναι απόλυτα υγιής και μπορεί να φροντίσει τον εαυτό της, στα πρακτικά τουλάχιστον. Συναισθηματικά, όμως, η κόρη της η Μαριάννα και η οικογένειά της είναι το «αποκούμπι» της. Αρκετά απογεύματα μέσα στην εβδομάδα, και σχεδόν όλα τα Σαββατοκύριακα, τις γιορτές, τις καλοκαιρινές διακοπές, η Μαριάννα παίρνει τη μητέρα της και τη φέρνει σπίτι τους ή την παίρνουν μαζί σε εκδρομές και ταξίδια. Μερικές φορές, ο άνδρας της δυσανασχετεί: Θα ήθελε λίγο περισσότερο προσωπικό χρόνο. Ειδικά όταν τα παιδιά κοιμούνται ή βγαίνουν, τώρα που μεγάλωσαν, θα ήθελε να κάνουν κάτι οι δυο τους. Το ίδιο, φυσικά, θέλει και η Μαριάννα. Κάθε φορά, όμως, που επιχειρεί να πει στη μητέρα της ότι δεν θα πάει να την πάρει, αυτή αντιδρά πάντα με την ίδια ατάκα: «Καταλαβαίνω ότι σας γίνομαι βάρος, αλλά όλο στους τέσσερις τοίχους παρέα με την τηλεόραση… ». Η φράση μένει συνήθως ατελείωτη, αλλά αρκεί για να κάνει τη Μαριάννα να νιώσει εγωίστρια και αδιάφορη που βάζει την καλοπέρασή της πάνω από τη μοναξιά της μητέρας της. Συνήθως πείθει τον άνδρα της να πάνε να την πάρουν και αναβάλλουν τη δική τους διασκέδαση, την οποία παρεμπιπτόντως πραγματικά χρειάζονται, γιατί δουλεύουν πολύ και οι δύο και πάντα ο κοινός τους χρόνος είναι λίγος. τι συμβαίνει; Η ιστορία αυτή είναι κλασικό παράδειγμα συναισθηματικού χειρισμού: Η μητέρα της Μαριάννας εκβιάζει -όχι κατ’ ανάγκη συνειδητά- την κόρη της προκαλώντας της ενοχές γι’ αυτό που θέλει να κάνει: Να διασκεδάσει αφήνοντάς τη μόνη. Γιατί το κάνει; Πολύ απλά γιατί με αυτό τον τρόπο καταφέρνει να ικανοποιηθεί η επιθυμία της. Ενοχοποιώντας την κόρη της έμμεσα, δηλαδή υπονοώντας ότι έχει μερίδιο ευθύνης στη δική της δυσαρέσκεια, ατυχία, δυστυχία, ειδικά όταν η σχέση της μαζί της είναι σχέση μεγαλύτερης ή μικρότερης συναισθηματικής εξάρτησης, πετυχαίνει να της αποσπάσει πολλά. Ταυτόχρονα, όμως, εδραιώνεται και διαιωνίζεται η σχέση εξάρτησης, αποτυγχάνοντας να μετατραπεί σε κάτι πιο ισότιμο, δηλαδή σε μια σχέση όπου ο καθένας έχει την ελευθερία να προσφέρει, να έχει αιτήματα ή να αρνηθεί να προσφέρει ή ενίοτε τα αιτήματά του να μη βρίσκουν ανταπόκριση.ΠΑΤΡΟΝΑΡΙΣΜΑ ΔΥΣΤΗΧΩΣ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΑΥΤΟ ΤΟ ΘΕΜΑ ΝΟΜΙΖΩ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΟΥΜΕ ΠΑΡΑ ΠΟΛΛΥ ΑΥΣΤΗΡΑ ΤΙ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΟΧΙ ΝΑ ΜΑΣ ΣΕΡΝΟΥΝ ΕΜΕΣΑ Η ΑΜΕΣΑ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΑΣ ΘΕΛΕΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΧΑΡΙΣΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ ΤΟ ΠΑΤΡΟΝΑΡΙΣΜΑ.ΒΕΒΑΙΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΤΟ ΕΧΟΥΝ ΑΝΑΓΚΗ ΣΕ ΒΑΘΜΟ ΠΟΥ ΝΑ ΜΗΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΟΥΝ ΓΙΑ ΤΙΠΟΤΑ .Ε ΑΥΤΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΞΙΟΙ ΤΙΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΟΥΣ.
ΠΕΡΙΣΟΤΕΡΑ