Τα τελευταία χρόνια οι προτάσεις για την τύχη του ΟΚΑΝΑ πέφτουν σαν το χαλάζι: *Πριν δύο χρόνια της «μόδας» ήταν η ενσωμάτωση του οργανισμού στο ΕΣΥ. Τον Ιούνιο του 2007 ο υπουργός Υγείας Δημ. Αβραμόπουλος δηλώνει κατηγορηματικά στην «Κ.Ε.»: «Ο ρόλος του ΟΚΑΝΑ θα είναι εκπαιδευτικός! Παύει στο εξής να διαχειρίζεται προγράμματα θεραπείας. Το ΕΣΥ «απορροφά» τη χορήγηση υποκατάστατων. Με αυτή τη μεταρρύθμιση εξασφαλίζουμε την οικονομική βιωσιμότητα του οργανισμού, που είναι προβληματική».
*Ενα χρόνο αργότερα, στις 7/9/2008, ο υπουργός αλλάζει ρότα: οι μονάδες του ΟΚΑΝΑ απλά θα τοποθετούνται χωροταξικά σε προαύλιο χώρο του ΕΣΥ.
*Τον Ιούνιο του 2009 το σκηνικό εκ νέου αλλάζει άρδην και τα προαύλια του ΕΣΥ... ακόμη περιμένουν τις μονάδες. Το διοικητικό συμβούλιο του ΟΚΑΝΑ εισηγείται στο υπουργείο Υγείας το Πρόγραμμα Δευτεροβάθμιας Περίθαλψης Ουσιοεξαρτημένων (ΠΕΔΠΟ) που θα βασίζεται σε σύστημα παράλληλης ιατρικής συνταγογράφησης υποκατάστατων από ιδιώτες ιατρούς.
Το νέο σύστημα
Η πρόταση διαθέτει αρκετούς υποστηρικτές, αλλά η απόφαση σκοντάφτει στο υπουργείο Υγείας. Ο αντιπρόεδρος του ΟΚΑΝΑ Παν. Κανελλάκης «δείχνει» ως υπαίτιο της καθυστέρησης τον Δ. Αβραμόπουλο και του καταλογίζει ότι «προσμετρά το πολιτικό κόστος, γιατί μια τέτοια μεταρρύθμιση χτυπά το μονοπώλιο της ηρωίνης»!
*Δεν είναι, όμως, μόνο το υπουργείο. Πολλοί θεωρούν λάθος να παραχωρείται ένα μεγάλο τμήμα της διάθεσης υποκατάστατων στον ιδιωτικό τομέα. Ο ΟΚΑΝΑ προκειμένου να διασκεδάσει αυτές τις αντιδράσεις χρησιμοποιεί στην πρότασή του ασαφείς διατυπώσεις. Αποφεύγει να μιλήσει για τα ιδιωτικά ιατρεία που θα συνταγογραφούν και χρησιμοποιεί την διατύπωση «Δίκτυο Συνεργαζόμενων Υπηρεσιών».
Περί τίνος πρόκειται; Τόσο ο πρόεδρός του Γ. Φωτεινόπουλος όσο και ο αντιπρόεδρος Π. Κανελλάκης με δηλώσεις τους στην «Κ.Ε.» είναι απολύτως αποκαλυπτικοί:
Κάνουν ευθέως λόγο για το «άνοιγμα» του ΟΚΑΝΑ σε ιδιώτες ιατρούς, υποστηρίζοντας ότι το σύστημα αυτό εφαρμόζεται με επιτυχία στη Γαλλία, όπου σε 100.000 χρήστες χορηγείται συνταγογραφούμενη βουπρενορφίνη καθώς και σε πάνω από 200.000 χρήστες στις ΗΠΑ.
*Το υπουργείο Υγείας για να κάνει αποδεκτή την πρόταση θέτει έναν όρο: να εγκριθεί από την Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής και από το ΚΕΘΕΑ.
Η πρόταση παρουσιάστηκε στη Βουλή τον Απρίλιο, αλλά αναμένεται δεύτερη συνάντηση για να εκφράσουν τις απόψεις τους η πρώην υπουργός Υγείας Μαριέττα Γιαννάκου, οι πρώην πρόεδροι του ΟΚΑΝΑ Μένη Μαλλιώρη, Αννα Κοκκέβη, ο διευθυντής του ΚΕΘΕΑ Χαρ. Πουλόπουλος και άλλοι φορείς.
*Πότε θα γίνει η συνάντηση; Αγνωστο, αφού τα θερινά τμήματα της Βουλής δεν συμπεριλαμβάνουν την Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων.
*Ο Π. Κανελλάκης, βασικός εμπνευστής του σχεδίου, πιστεύει ότι στην «υπόθεση ναρκωτικά» η μεγάλη πρόκληση δεν είναι στη θεραπεία, αλλά στην πρόληψη.
«Δεν είναι στο πώς θα βγάλουμε άτομα από την ηρωίνη, αλλά στο πώς θα εμποδίσουμε νέους ανθρώπους να παίρνουν ηρωίνη. Με την ελεγχόμενη συνταγογράφηση των υποκατάστατων το εμπόριο της ηρωίνης θα υποστεί πλήγμα, ο κύκλος εργασιών των ναρκω-κυκλωμάτων και ο μηχανισμός διάθεσης και διάδοσης των ουσιών θα συρρικνωθεί».
- Εύλογα δημιουργείται το ερώτημα: Και αν τα χάπια της βουπρενορφίνης καταλήξουν στη μαύρη αγορά;
Ο συνομιλητής μας μας αιφνιδιάζει: «Μακάρι! Να ανοίξει η αγορά της μεταπώλησης και να χτυπηθεί το εμπόριο. Αν η χορήγηση υποκατάστατων εφαρμοστεί στενοκέφαλα χωρίς να απλωθεί σε ιδιώτες γιατρούς, καταλήγουμε σε μία από τα ίδια. Τα συμφέροντα είναι τεράστια! Πώς θα ζήσει ο μεγάλος πληθυσμός που επαγγέλλεται την ηρωίνη, θεραπευτές, δικηγόροι; Θα αψηφήσει ο Αβραμόπουλος το λεγόμενο πολιτικό κόστος;»
«Το ΚΕΘΕΑ συμφωνεί στην εφαρμογή του προγράμματος μόνο υπό την άμεση εποπτεία του υπουργείου Υγείας και με τη συνεργασία των φορέων (ΟΚΑΝΑ - ΕΣΥ - ΚΕΘΕΑ), η οποία θα διασφαλίζει τον δημόσιο, δωρεάν αλλά και ποιοτικό χαρακτήρα των υπηρεσιών», τονίζει από την πλευρά του ο διευθυντής του Χ. Πουλόπουλος, και προειδοποιεί:
*«Η συνταγογράφηση υποκατάστατων από ιδιώτες γιατρούς μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα. Δημιουργούνται προϋποθέσεις για ανεξέλεγκτη διάθεση των ουσιών, λόγω υπερσυνταγογράφησης, και εκτροπής τους στη μαύρη αγορά. Ο χρήστης που θα εξασφαλίσει τη δόση του σε υποκατάστατα στον ιδιώτη, δύσκολα θα αναζητήσει ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε άλλο πλαίσιο, πράγμα που κατ' ουσία οδηγεί στη διαιώνιση της χρήσης».
«Ναι στη συνεργασία»
*Ο πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ Γ. Φωτεινόπουλος αντιτείνει: «Τις αντιρρήσεις του ΚΕΘΕΑ εμείς τις θέτουμε ως προϋποθέσεις. Θα ήταν, όμως, λάθος να απορρίψουμε τη συνεργασία με ιδιώτες. Σύντομα θα ξεπεραστούν τα εμπόδια και ο υπουργός Υγείας θα υπογράψει».
*Η πρώην πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ Μένη Μαλλιώρη συμφωνεί με κάθε πρόταση που επιδιώκει την κατάργηση της λίστας αναμονής, αρκεί να μην παραβιάζεται η δωρεάν παροχή και ποιότητα των υπηρεσιών και η ισότιμη πρόσβαση. Θέτει, όμως, ένα άλλο ζήτημα:
«Εχουμε παραπλανηθεί και εξαντληθεί αναμένοντας την επίσημη έγκριση και υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά των ναρκωτικών, καταναλωνόμαστε σε ατέρμονες συζητήσεις, διαβουλεύσεις και προτάσεις, που όλες καταλήγουν στις ελληνικές καλένδες. Το ίδιο ισχύει και για το νέο πρόγραμμα. Εξι μήνες τώρα περιμένουμε να απαντηθούν τα ερωτήματα που καλοπροαίρετα και με πνεύμα συνεργασίας θέσαμε. Είναι βέβαιο ότι για μια ακόμα φορά εξαγοράζεται πολιτικός χρόνος».
Προϋποθέσεις προγράμματος
*Οι γιατροί που θα έχουν δικαίωμα να συνταγογραφούν βουπρενορφίνη προσλαμβάνονται στον ΟΚΑΝΑ με ετήσια σύμβαση μη αποκλειστικής απασχόλησης και αναλαμβάνουν τη θεραπεία 30 ασθενών.
Θα είναι υπεύθυνοι για τη διενέργεια ελέγχων για να αποφευχθεί ο κίνδυνος παράλληλης χρήσης.
*Απαγορεύεται να δέχονται ασθενείς ή να συνταγογραφούν σε χώρο κλινικών ή άλλων φορέων, που δεν έχουν άδεια από το υπουργείο Υγείας.
*Το κόστος για την παρακολούθηση των ασθενών θα καλύπτεται μέσω βιβλιαρίου απορίας ή ασφαλιστικού φορέα. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή η άμεση έκδοση βιβλιαρίου ασθενείας, το κόστος του σκευάσματος υποκατάστατου καλύπτεται από τον ΟΚΑΝΑ.
*Βασική προϋπόθεση πριν φθάσει ο χρήστης στα ιδιωτικά ιατρεία είναι να έχει υποβληθεί σε θεραπεία τουλάχιστον για ένα εξάμηνο.
*Στόχος του προγράμματος είναι να μηδενίσει τη λίστα αναμονής. ΜΟΥ ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ ΠΑΡΗΓΟΡΟ ΤΟ ΟΤΙ ΕΝΔΕΧΕΤΑΙ ΝΑ ΜΠΕΙ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗ ΛΙΣΤΑ ΑΣ ΒΙΑΣΤΟΥΝ ΚΑΙ ΑΣ ΑΦΗΣΟΥΝ ΤΙΣ ΚΟΝΤΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΣΗΜΕΙΟ ΒΡΑΣΜΟΥ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
*Ενα χρόνο αργότερα, στις 7/9/2008, ο υπουργός αλλάζει ρότα: οι μονάδες του ΟΚΑΝΑ απλά θα τοποθετούνται χωροταξικά σε προαύλιο χώρο του ΕΣΥ.
*Τον Ιούνιο του 2009 το σκηνικό εκ νέου αλλάζει άρδην και τα προαύλια του ΕΣΥ... ακόμη περιμένουν τις μονάδες. Το διοικητικό συμβούλιο του ΟΚΑΝΑ εισηγείται στο υπουργείο Υγείας το Πρόγραμμα Δευτεροβάθμιας Περίθαλψης Ουσιοεξαρτημένων (ΠΕΔΠΟ) που θα βασίζεται σε σύστημα παράλληλης ιατρικής συνταγογράφησης υποκατάστατων από ιδιώτες ιατρούς.
Το νέο σύστημα
Η πρόταση διαθέτει αρκετούς υποστηρικτές, αλλά η απόφαση σκοντάφτει στο υπουργείο Υγείας. Ο αντιπρόεδρος του ΟΚΑΝΑ Παν. Κανελλάκης «δείχνει» ως υπαίτιο της καθυστέρησης τον Δ. Αβραμόπουλο και του καταλογίζει ότι «προσμετρά το πολιτικό κόστος, γιατί μια τέτοια μεταρρύθμιση χτυπά το μονοπώλιο της ηρωίνης»!
*Δεν είναι, όμως, μόνο το υπουργείο. Πολλοί θεωρούν λάθος να παραχωρείται ένα μεγάλο τμήμα της διάθεσης υποκατάστατων στον ιδιωτικό τομέα. Ο ΟΚΑΝΑ προκειμένου να διασκεδάσει αυτές τις αντιδράσεις χρησιμοποιεί στην πρότασή του ασαφείς διατυπώσεις. Αποφεύγει να μιλήσει για τα ιδιωτικά ιατρεία που θα συνταγογραφούν και χρησιμοποιεί την διατύπωση «Δίκτυο Συνεργαζόμενων Υπηρεσιών».
Περί τίνος πρόκειται; Τόσο ο πρόεδρός του Γ. Φωτεινόπουλος όσο και ο αντιπρόεδρος Π. Κανελλάκης με δηλώσεις τους στην «Κ.Ε.» είναι απολύτως αποκαλυπτικοί:
Κάνουν ευθέως λόγο για το «άνοιγμα» του ΟΚΑΝΑ σε ιδιώτες ιατρούς, υποστηρίζοντας ότι το σύστημα αυτό εφαρμόζεται με επιτυχία στη Γαλλία, όπου σε 100.000 χρήστες χορηγείται συνταγογραφούμενη βουπρενορφίνη καθώς και σε πάνω από 200.000 χρήστες στις ΗΠΑ.
*Το υπουργείο Υγείας για να κάνει αποδεκτή την πρόταση θέτει έναν όρο: να εγκριθεί από την Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής και από το ΚΕΘΕΑ.
Η πρόταση παρουσιάστηκε στη Βουλή τον Απρίλιο, αλλά αναμένεται δεύτερη συνάντηση για να εκφράσουν τις απόψεις τους η πρώην υπουργός Υγείας Μαριέττα Γιαννάκου, οι πρώην πρόεδροι του ΟΚΑΝΑ Μένη Μαλλιώρη, Αννα Κοκκέβη, ο διευθυντής του ΚΕΘΕΑ Χαρ. Πουλόπουλος και άλλοι φορείς.
*Πότε θα γίνει η συνάντηση; Αγνωστο, αφού τα θερινά τμήματα της Βουλής δεν συμπεριλαμβάνουν την Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων.
*Ο Π. Κανελλάκης, βασικός εμπνευστής του σχεδίου, πιστεύει ότι στην «υπόθεση ναρκωτικά» η μεγάλη πρόκληση δεν είναι στη θεραπεία, αλλά στην πρόληψη.
«Δεν είναι στο πώς θα βγάλουμε άτομα από την ηρωίνη, αλλά στο πώς θα εμποδίσουμε νέους ανθρώπους να παίρνουν ηρωίνη. Με την ελεγχόμενη συνταγογράφηση των υποκατάστατων το εμπόριο της ηρωίνης θα υποστεί πλήγμα, ο κύκλος εργασιών των ναρκω-κυκλωμάτων και ο μηχανισμός διάθεσης και διάδοσης των ουσιών θα συρρικνωθεί».
- Εύλογα δημιουργείται το ερώτημα: Και αν τα χάπια της βουπρενορφίνης καταλήξουν στη μαύρη αγορά;
Ο συνομιλητής μας μας αιφνιδιάζει: «Μακάρι! Να ανοίξει η αγορά της μεταπώλησης και να χτυπηθεί το εμπόριο. Αν η χορήγηση υποκατάστατων εφαρμοστεί στενοκέφαλα χωρίς να απλωθεί σε ιδιώτες γιατρούς, καταλήγουμε σε μία από τα ίδια. Τα συμφέροντα είναι τεράστια! Πώς θα ζήσει ο μεγάλος πληθυσμός που επαγγέλλεται την ηρωίνη, θεραπευτές, δικηγόροι; Θα αψηφήσει ο Αβραμόπουλος το λεγόμενο πολιτικό κόστος;»
«Το ΚΕΘΕΑ συμφωνεί στην εφαρμογή του προγράμματος μόνο υπό την άμεση εποπτεία του υπουργείου Υγείας και με τη συνεργασία των φορέων (ΟΚΑΝΑ - ΕΣΥ - ΚΕΘΕΑ), η οποία θα διασφαλίζει τον δημόσιο, δωρεάν αλλά και ποιοτικό χαρακτήρα των υπηρεσιών», τονίζει από την πλευρά του ο διευθυντής του Χ. Πουλόπουλος, και προειδοποιεί:
*«Η συνταγογράφηση υποκατάστατων από ιδιώτες γιατρούς μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα. Δημιουργούνται προϋποθέσεις για ανεξέλεγκτη διάθεση των ουσιών, λόγω υπερσυνταγογράφησης, και εκτροπής τους στη μαύρη αγορά. Ο χρήστης που θα εξασφαλίσει τη δόση του σε υποκατάστατα στον ιδιώτη, δύσκολα θα αναζητήσει ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε άλλο πλαίσιο, πράγμα που κατ' ουσία οδηγεί στη διαιώνιση της χρήσης».
«Ναι στη συνεργασία»
*Ο πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ Γ. Φωτεινόπουλος αντιτείνει: «Τις αντιρρήσεις του ΚΕΘΕΑ εμείς τις θέτουμε ως προϋποθέσεις. Θα ήταν, όμως, λάθος να απορρίψουμε τη συνεργασία με ιδιώτες. Σύντομα θα ξεπεραστούν τα εμπόδια και ο υπουργός Υγείας θα υπογράψει».
*Η πρώην πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ Μένη Μαλλιώρη συμφωνεί με κάθε πρόταση που επιδιώκει την κατάργηση της λίστας αναμονής, αρκεί να μην παραβιάζεται η δωρεάν παροχή και ποιότητα των υπηρεσιών και η ισότιμη πρόσβαση. Θέτει, όμως, ένα άλλο ζήτημα:
«Εχουμε παραπλανηθεί και εξαντληθεί αναμένοντας την επίσημη έγκριση και υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά των ναρκωτικών, καταναλωνόμαστε σε ατέρμονες συζητήσεις, διαβουλεύσεις και προτάσεις, που όλες καταλήγουν στις ελληνικές καλένδες. Το ίδιο ισχύει και για το νέο πρόγραμμα. Εξι μήνες τώρα περιμένουμε να απαντηθούν τα ερωτήματα που καλοπροαίρετα και με πνεύμα συνεργασίας θέσαμε. Είναι βέβαιο ότι για μια ακόμα φορά εξαγοράζεται πολιτικός χρόνος».
Προϋποθέσεις προγράμματος
*Οι γιατροί που θα έχουν δικαίωμα να συνταγογραφούν βουπρενορφίνη προσλαμβάνονται στον ΟΚΑΝΑ με ετήσια σύμβαση μη αποκλειστικής απασχόλησης και αναλαμβάνουν τη θεραπεία 30 ασθενών.
Θα είναι υπεύθυνοι για τη διενέργεια ελέγχων για να αποφευχθεί ο κίνδυνος παράλληλης χρήσης.
*Απαγορεύεται να δέχονται ασθενείς ή να συνταγογραφούν σε χώρο κλινικών ή άλλων φορέων, που δεν έχουν άδεια από το υπουργείο Υγείας.
*Το κόστος για την παρακολούθηση των ασθενών θα καλύπτεται μέσω βιβλιαρίου απορίας ή ασφαλιστικού φορέα. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή η άμεση έκδοση βιβλιαρίου ασθενείας, το κόστος του σκευάσματος υποκατάστατου καλύπτεται από τον ΟΚΑΝΑ.
*Βασική προϋπόθεση πριν φθάσει ο χρήστης στα ιδιωτικά ιατρεία είναι να έχει υποβληθεί σε θεραπεία τουλάχιστον για ένα εξάμηνο.
*Στόχος του προγράμματος είναι να μηδενίσει τη λίστα αναμονής. ΜΟΥ ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ ΠΑΡΗΓΟΡΟ ΤΟ ΟΤΙ ΕΝΔΕΧΕΤΑΙ ΝΑ ΜΠΕΙ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗ ΛΙΣΤΑ ΑΣ ΒΙΑΣΤΟΥΝ ΚΑΙ ΑΣ ΑΦΗΣΟΥΝ ΤΙΣ ΚΟΝΤΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΣΗΜΕΙΟ ΒΡΑΣΜΟΥ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
