Οι ένοχοι στο εδώλιο
1.Το διάφραγμα Το ότι νιώθετε κούραση μέσα στη μέρα μπορεί να οφείλεται στον κακό ύπνο κατά τη διάρκεια της νύχτας. Διάφορες ανατομικές διαταραχές στην περιοχή της μύτης (π.χ. σκολίωση του ρινικού διαφράγματος) ή του φάρυγγα (π.χ. υπερτροφικές αμυγδαλές) ενδεχομένως να εμποδίζουν τη δίοδο του αέρα και να δημιουργούν δυσκολίες στην αναπνοή. Τέτοιου είδους προβλήματα εμφανίζονται συνήθως σε νεαρές ηλικίες.
Τι να κάνετε Μια επίσκεψη στον ωτορινολαρυγγολόγο θα ξεκαθαρίσει το κατά πόσον υπάρχει ανατομικό πρόβλημα στην περιοχή.
2. Η υπνική άπνοια Κοιμάστε αρκετές ώρες, αλλά το πρωί ξυπνάτε κουρασμένοι και η υπνηλία έχει γίνει μέρος της καθημερινότητάς σας. Αιτία ίσως να είναι το σύνδρομο της άπνοιας του ύπνου. Στην ουσία αυτό που συμβαίνει είναι ότι η τραχεία έχει μεγάλη κλίση (κυρίως όταν ξαπλώνετε σε ύπτια θέση) και επομένως εμποδίζεται η δίοδος του αέρα, με αποτέλεσμα να διακόπτεται πολλές φορές η αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου για αρκετά δευτερόλεπτα κάθε φορά και το άτομο να καταβάλλει προσπάθεια για να αναπνεύσει. Τέτοια επεισόδια κατά τη διάρκεια του ύπνου έχουν ως αποτέλεσμα τη μειωμένη οξυγόνωση του αίματος. Έτσι, ξυπνάει κανείς με χαμηλότερο οξυγόνο στο αίμα του και νιώθει άρρωστος, βαριεστημένος, ράθυμος, δεν έχει κουράγιο να σηκωθεί από το κρεβάτι. Σε πρώτη φάση ζητήστε από τον σύντροφό σας να ελέγξει το ροχαλητό σας, το οποίο ορισμένες φορές αποτελεί ένδειξη υπνικής άπνοιας. Σε υποψίες πρέπει να σας βάλει ένα βαρύ ροχαλητό, ιδιαίτερα αν αυτό δεν είναι ρυθμικό και συνοδεύεται από διαστήματα διακοπής της αναπνοής.
Τι να κάνετε Η υπνική άπνοια είναι ασθένεια που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας (π.χ. υπέρταση, αρρυθμίες στην καρδιακή λειτουργία), γι’ αυτό και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Αν ανακαλύψετε ότι ροχαλίζετε, θα πρέπει να επισκεφτείτε ένα από τα Εργαστήρια Μελέτης Ύπνου, που λειτουργούν σε δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία, προκειμένου να μάθετε αν παρουσιάζετε σχετικό πρόβλημα. Στην περίπτωση που διαγνωστεί ότι πάσχετε από τη συγκεκριμένη νόσο, θα χρειαστεί να υποβληθείτε σε θεραπεία, η οποία αποφασίζεται από τον ειδικό και προσαρμόζεται στις ανάγκες του κάθε ασθενούς. Συνήθως, συστήνεται η χρήση ειδικής μάσκας που κρατάει σταθερή πίεση αέρα μέσα στους αεραγωγούς, οπότε δεν συμπίπτουν τα τοιχώματα και έτσι η δίοδος του αέρα είναι ελεύθερη. Επιπλέον, επειδή η υπνική άπνοια συνδέεται με την παχυσαρκία, η απώλεια βάρους είναι η καταλληλότερη θεραπεία, η οποία μάλιστα μπορεί και να εξαφανίσει το σύνδρομο της άπνοιας στον ύπνο.
3. Η εγκυμοσύνη Η υπνηλία αποτελεί επίσης σύμπτωμα στο πρώτο στάδιο της κύησης. Μάλιστα, κάποιες γυναίκες ανακαλύπτουν την εγκυμοσύνη τους λόγω της έντονης υπνηλίας που αισθάνονται. Η υπνηλία οφείλεται στις αυξημένες τιμές της β-χοριακής (ορμόνη που σχετίζεται με την εγκυμοσύνη), παρουσιάζεται συνήθως την 5η-6η εβδομάδα της κύησης (όταν δηλαδή η γυναίκα μαθαίνει ότι είναι έγκυος) και διαρκεί μέχρι την 9η περίπου εβδομάδα.
Τι να κάνετε Οι αυξημένες τιμές της συγκεκριμένης ορμόνης είναι απολύτως φυσιολογικό φαινόμενο και μάλιστα αποτελούν και ένδειξη ότι η εγκυμοσύνη πηγαίνει καλά.
4. Τα φάρμακα Πριν αρχίσετε να απαριθμείτε τα προβλήματα υγείας που πιθανόν να κρύβονται πίσω από την ανεξήγητη νύστα που νιώθετε το τελευταίο διάστημα, σκεφτείτε αν αυτόν τον καιρό παίρνετε κάποια φάρμακα. Συνήθως, φάρμακα όπως τα αντικαταθλιπτικά, τα αγχολυτικά και τα ηρεμιστικά μπορεί να προκαλέσουν υπνηλία, ακριβώς επειδή η δράση τους επικεντρώνεται στη χαλάρωση ολόκληρου του οργανισμού. Υπάρχουν, όμως, και άλλες, πιο κοινές κατηγορίες φαρμάκων που ενδεχομένως να ευθύνονται για τη νύστα που αισθάνεστε μέσα στη μέρα, όπως τα αντιισταμινικά, που λαμβάνονται συνήθως για την καταπολέμηση αλλεργιών, αλλά και ορισμένα αντιεμετικά.
Τι να κάνετε Προσπαθήστε να σκεφτείτε αν η περίοδος που αισθάνεστε αδικαιολόγητη νύστα συμπίπτει με το χρονικό διάστημα που λαμβάνετε κάποιο φάρμακο και ενημερώστε σχετικά τον γιατρό σας.
5. Η αναιμία Τα βράδια κοιμάστε καλά και νιώθετε ότι ξεκουράζεστε. Μέσα στη μέρα, όμως, αναζητάτε ένα κρεβάτι για να ξαπλώσετε το εξαντλημένο σας σώμα, συχνά δεν μπορείτε να ανταποκριθείτε στις υποχρεώσεις σας και έχετε κακή διάθεση. Αν παρατηρήσετε ταυτόχρονα ότι είστε πιο χλομοί από ό,τι συνήθως, ενώ τα νύχια ή οι τρίχες των μαλλιών σας σπάνε εύκολα, ίσως να βρήκατε την αιτία: εμφανίσατε αναιμία ή η αναιμία σας (στην περίπτωση που γνωρίζετε ήδη ότι έχετε) επιδεινώθηκε ραγδαία. Τι ακριβώς συμβαίνει; Στους ανθρώπους με αναιμία, μειώνονται τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης (που είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά οξυγόνου στο σώμα), επομένως παρατηρείται έλλειψη οξυγόνου.
Τι να κάνετε Στην περίπτωση που υποψιάζεστε ότι πρόκειται για αναιμία, απευθυνθείτε στον γιατρό σας, ο οποίος θα σας συστήσει να κάνετε εξετάσεις αίματος για να το εξακριβώσει. Αν πράγματι πρόκειται για αναιμία, θα διαπιστώσει το είδος της και θα σας συστήσει την κατάλληλη αγωγή. Και στην περίπτωση, όμως, της ραγδαίας επιδείνωσης της νόσου πρέπει να ενημερωθεί ο γιατρός σας.
6. Η κατάθλιψη Η υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι πιθανόν να αποτελεί και σύμπτωμα κατάθλιψης. Αν και συνήθως η κατάθλιψη συνδέεται με αϋπνία και ανορεξία, ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό των περιπτώσεων (περίπου 30%) σχετίζεται με υπνηλία και βουλιμία και αφορά κυρίως τη λεγόμενη «κατάθλιψη του χειμώνα». Σε αυτές τις περιπτώσεις, το άτομο έχει δυσκολία να συγκεντρωθεί, οι αντιδράσεις του είναι αργές, παρουσιάζει μια διάθεση απόσυρσης από κάθε δραστηριότητα και νιώθει την επιθυμία να είναι διαρκώς ξαπλωμένο ή να κοιμάται. Τα συμπτώματα αυτά δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι μαρτυρούν την ύπαρξη κατάθλιψης˙ μπορεί απλώς να συνδέονται με μια χρονική περίοδο όπου αισθάνεται κανείς πεσμένος ψυχολογικά.
Τι να κάνετε Αν η έντονη υπνηλία επιμένει στην καθημερινότητά σας (π.χ. νιώθετε τα μάτια σας να κλείνουν ενώ οδηγείτε) και συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, όπως δυσκολία να πάρει ο οργανισμός μπρος το πρωί (χαρακτηριστικό της κατάθλιψης) ή αρνητικές σκέψεις, καλό είναι να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό για να σας καθοδηγήσει.
Zoom στην υπνηλία Υπνηλία είναι η κατάσταση κατά την οποία ο εγκέφαλος εξαιτίας διαφόρων παραγόντων εμφανίζει μειωμένη πρόσληψη οξυγόνου και στην προσπάθειά του να ξεκουράσει τον οργανισμό δημιουργεί συμπτώματα, όπως χασμουρητό, κλείσιμο των βλεφάρων και αδυναμία συγκέντρωσης.
Η μειωμένη παροχή οξυγόνου προκαλεί υπνηλία. Γι’ αυτό και νυστάζουμε αδικαιολόγητα όταν βρισκόμαστε σε ένα βουνό ή μετά από πολύωρη παραμονή σε κλειστούς χώρους, με συνωστισμό, χωρίς καλό αερισμό
Χειροτερεύω, γιατρέ;Αν αντιμετωπίζετε κάποιο πρόβλημα υγείας (π.χ. είστε διαβητικοί, έχετε θυρεοειδοπάθεια ή πνευμονοπάθεια), συμπτώματα όπως η αίσθηση αδυναμίας και η υπνηλία ίσως σας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Σε ανθρώπους με υποθυρεοειδισμό, η αδικαιολόγητη νύστα μέσα στη μέρα εμφανίζεται όταν ο θυρεοειδής δεν ρυθμίζεται σωστά, οπότε και είναι απαραίτητη η επικοινωνία με τον γιατρό προκειμένου να ρυθμιστεί εκ νέου. Στην περίπτωση του διαβητικού, η επίμονη υπνηλία αποτελεί σημάδι υπογλυκαιμίας, επειδή πιθανότατα το σάκχαρο έχει απορρυθμιστεί, και επομένως η επίσκεψη στον διαβητολόγο επιβάλλεται. Όσο για τους καπνιστές με χρόνια πνευμονοπάθεια, η υπνηλία φανερώνει την επιδείνωση της κατάστασής τους.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ δρ. ΠΑΥΛΟ Ν. ΣΑΚΚΑ, νευρολόγο-ψυχίατρο, αναπληρωτή καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τον κ. ΕΥΘΥΜΙΟ ΚΑΠΑΝΤΑΗ, παθολόγο-διαβητολόγο, διευθυντή στο τμήμα Διαβήτη - Παχυσαρκίας - Μεταβολισμού του Νοσοκομείου «Metropolitan», και τον κ. ΣΤΥΛΙΑΝΟ ΔΕΡΜΙΤΖΑΚΗ, ειδικό παθολόγο.