To άρθρο εμφανίστηκε αρχικά στο VICE Romania.
Πάντα είχα κακές σχέσεις με τα ναρκωτικά. Τόσο κακές που μέχρι και το χόρτο με αρρωσταίνει. Μια φορά, κάπνισα ένα joint και κατέληξα να κλειδωθώ σε ένα σκοτεινό δωμάτιο σε εμβρυακή πόζα, κοιτώντας με κενό βλέμμα μια τσαγιέρα.
Με δεδομένη την άβολη σχέση μου με τα ναρκωτικά, είναι κάπως περίεργο που άρχισα να ερευνώ τον θάμνο Datura. Ίσως έχετε ακούσει για τη σκοπολαμίνη, που αναφέρεται πολλές φορές ως το «πιο επικίνδυνο ναρκωτικό του κόσμου». Αυτό το ναρκωτικό λοιπόν προέρχεται από τους σπόρους του θάμνου Datura. Οι εν λόγω σπόροι είναι εξαιρετικά ισχυροί. Με μια γρήγορη έρευνα σε forums που ασχολούνται με τα ναρκωτικά, βρίσκει κανείς πολλές ιστορίες τρόμου σχετικά με την κατανάλωσή τους. Υπάρχουν κυριολεκτικά χιλιάδες ιστορίες από ανθρώπους που έχασαν εντελώς τα μυαλά τους, μόνο με μερικούς σπόρους Datura. Πολλοί δεν θυμούνται τι έκαναν για μέρες ολόκληρες. Οι συγκεκριμένοι σπόροι είναι τόσο δηλητηριώδεις, που μπορούν να προκαλέσουν μέχρι και θάνατο. Κάποια άτομα το έχουν χρησιμοποιήσει ακόμα και για να αυτοκτονήσουν.
Το Datura, όμως, φυτρώνει παντού στην Ρουμανία. Υπάρχει παντού: από εγκαταλειμμένους χώρους στάθμευσης μέχρι τις αυλές των σπιτιών. Βρήκα τέτοιον θάμνο ακόμα και στο κέντρο του Βουκουρεστίου, δίπλα στο πρόσφατα ανακαινισμένο Ινστιτούτο Πολιτισμού. Ο φρουρός του κτιρίου μού είπε ότι ήξερε ακριβώς τι ήταν ο θάμνος και τι μπορούσε να κάνει. «Το έκοψα, αλλά αυτός ο διάολος δεν καταλαβαίνει τίποτα. Φυτρώνει μέσα σε χαλίκια»,εξήγησε.
Σύμφωνα με τον Iosif Gaboş-Grecu, ψυχίατρο στην ψυχιατρική κλινική Τârgu Mureş, η κατανάλωση σπόρων Datura stramonium μπορεί να δημιουργήσει υπερβολικές παραισθήσεις στον χρήστη, οι οποίες μπορεί να διαρκέσουν για μέρες. Θυμήθηκε μια περίπτωση όπου ένας «ξεκάθαρα ψυχωτικός» νεαρός εισήχθη στο νοσοκομείο έχοντας καταναλώσει μερικούς σπόρους. Ο Iosif, μου είπε ότι ήταν η πρώτη φορά που ερχόταν αντιμέτωπος με κάτι τόσο δραστικό.
«Είναι μια αρκετά διάσημη περίπτωση», εξήγησε κοιτώντας τα χαρτιά του. «Ο νεαρός περπατούσε στο πάρκο με έναν φίλο του και έφαγε μια χούφτα σπόρους. Λίγο αργότερα, έπεσε κάτω, στη μέση του δρόμου. Εισήχθη στο νοσοκομείο σε κρίσιμη κατάσταση. Το δηλητήριο που περιέχει το φυτό μπορεί να δημιουργήσει ψυχικές ασθένειες, παραισθήσεις, ακόμα και αντιληπτικές διαταραχές. Οι οπτικές παραισθήσεις είναι το πιο έντονο στοιχείο βέβαια. Είναι τρομακτικές. Ο νεαρός δεν μπορούσε να μου πει τι του συνέβαινε. Έβλεπε τέρατα, ανέπνεε βαθιά και ήταν εμφανώς αναστατωμένος. Ο χρήστης που βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό του. Μπορεί εύκολα να γίνει επικίνδυνος για τον εαυτό του και για άλλους χωρίς να το καταλάβει. Ο νεαρός, παραλίγο να χάσει τη ζωή του», είπε ο γιατρός.
Έστω κι έτσι όμως, υπάρχει πολύς κόσμος που κάνει χρήση της ουσίας. Ένας νεαρός άνδρας που γνώρισα, ο Alexander, μου μίλησε για την εμπειρία του με το Datura. «Αφού το παίρνεις, πέφτεις σε έναν βαθύ ύπνο, αλλά όταν ξυπνάς είσαι ακόμα μέσα στο όνειρο - ή στον εφιάλτη. Δεν μπορείς να καταλάβεις αν είσαι ξύπνιος. Μπορείς κάλλιστα να πηδήξεις μπροστά από ένα φορτηγό», εξηγεί.
«Τρίπαρα για δύο μέρες με αυτό το πράγμα. Προσπαθούσε να βρω την κοπέλα μου μέσα σε κάτι θάμνους που νόμιζα ότι ήταν τραίνα. Για 48 ώρες μετά από αυτό, ό,τι γυαλιστερό έβλεπα προσπαθούσα να το φάω, ακόμα και το αντηλιακό. Καθόμουν σε ένα τραπέζι με φίλους και έβγαζα μια κρέμα σώματος και την έτρωγα. Στο τέλος, αποδείχτηκε ότι οι τύποι που μου είχαν δώσει τους σπόρους, το είχαν κάνει για να με κλέψουν. Μου τα πήραν όλα, το σακίδιό μου, τα σανδάλια μου, τα πάντα».
Ένας φίλος του Alexander, ο Andrew, εξαφανίστηκε λίγες μέρες αφότου έκανε χρήση του Datura. Οι γονείς του, τελικά τον βρήκαν πλήρως αφυδατωμένο, με εκείνον να πιστεύει ότι είχε εμπλακεί σε ναυάγιο και ότι είχε βρεθεί σε ένα έρημο νησί.
«Έμοιαζε σαν ζόμπι. Έπρεπε να τον πάνε στα επείγοντα», μου λέει ο Alexander. Περιέργως, χαμογελάει και γνέφει καταφατικά όταν τον ρωτάω αν θα ξαναδοκιμάσει το Datura. Ευτυχώς, οι περισσότεροι που έχουν βιώσει ακραία επεισόδια με την ουσία φοβούνται τόσο πολύ που δεν την ξαναδοκιμάζουν.
«Σε μια περιοχή της Ρουμανίας, η ουσία αποκαλείται "bolundariţă", δηλαδή αυτό "που σε κάνει τρελό"», εξηγεί ο καθηγητής Vasile Cristea, πρόεδρος του Βοτανικού Κήπου της Cluj-Napoca. Σήμερα, από το εν λόγω φυτό παράγεται η ατροπίνη, ένα γνωστό μυοχαλαρωτικό.Το φυτό λέγεται ότι έφθασε στην Ευρώπη από τη Νότια Αμερική, από τουςεξερευνητές του «Νέου Κόσμου», μαζί με τρόφιμα όπως το καλαμπόκι, οι ντομάτες και οι πατάτες (με τις οποίες το Datura συγγενεύει). Ιστορικά, το φυτό είχε πολλές χρήσεις. Οι Αζτέκοι χρησιμοποιούσαν την Datura inoxia κατά τη διάρκεια των τελετών μύησής τους. Εκείνοι που επεβίωναν των παραισθήσεων είτε «επέστεφαν ως άνδρες», είτε δεν επέστρεφαν καθόλου. Ο Alexander Sutu, ένας διάσημος Ρουμάνος ψυχίατρος του 19ου αιώνα, το χρησιμοποιούσε για να ηρεμεί τους ασθενείς τους, ενώ πολλοί Ρουμάνοι συγγραφείς το χρησιμοποιούσαν ως υπνωτικό.
«Η ατροπίνη χρησιμοποιείται στην οφθαλμολογία, επειδή διαστέλλει τις κόρες των ματιών. Περιέχει όμως και αλκαλοειδή, τα οποία αν δεν χρησιμοποιηθούν σωστά μπορούν να οδηγήσουν σε μερικές πολύ άσχημες καταστάσεις. Η ουσία ανεβάζει τους παλμούς της καρδιάς, αδυνατίζει τους μύες, ενώ προκαλεί σύγχυση, παραισθήσεις και αναιμία. Σε συγκεκριμένες δόσεις, όμως, είναι ένα χρήσιμο ηρεμιστικό, το οποίο μπορεί να καταπολεμήσει τους σπασμούς», εξηγεί ο καθηγητής.
Ο Ρουμάνος ψυχίατρος Gabriel Cicu, όμως, δεν θεωρεί ότι η σκοπολαμίνη, που παράγεται από το φυτό Datura, πρέπει να ονομάζεται το «πιο επικίνδυνο ναρκωτικό στον κόσμο».
«Είναι απλά το Αμερικάνικο marketing», λέει, πριν τονίσει ότι οι οπαδοί τέτοιων «τριπ» είναι λίγοι ανάμεσα στους χρήστες ναρκωτικών. «Υπάρχουν κάποιοι εκεί έξω που ψάχνουν για εξωσωματικές εμπειρίες. Ένα τέτοιο τριπ είναι περισσότερο για εκείνους που θέλουν να είναι πιο κοντά στη φύση. Μόνο τέτοιου είδους άνθρωποι γουστάρουν το Datura. Είναι σύγχρονοι χίπηδες. Δεν το συναντάς και τόσο συχνά».
Τονίζει, επίσης, πως το Datura δεν έχει καμία διαφορά από τα κανονικά ναρκωτικά, όταν μιλάμε για κατάχρηση. «Ο κόσμος δεν ψάχνει για κάποιο "κακό τριπ". Σίγουρα, το Datura μπορεί να σου δώσει κάτι τέτοιο, αλλά δεν ψάχνει αυτό ο κόσμος. Ίσως να μην είναι και η καλύτερη σύγκριση, αλλά η κακή χρήση του Datura είναι λίγο σαν μια υπερβολική δόση ηρωίνης: μια ειδική κατάσταση όπου τα πράγματα βγαίνουν εκτός ελέγχου λόγω ανευθυνότητας. Συγχωρήστε μου την υπερβολή, αλλά θα μπορούσε κανείς να δει την Datura ως μια Ρουμανική ayahuasca. Για κάποιους, ίσως φαίνεται υπερβολή, αλλά σίγουρα όχι για αυτούς που την παίρνουν. Καμιά φορά τα πράγματα απλά παίρνουν άσχημη τροπή», καταλήγει.
