ΝΕΥΡΩΝΕΣ- ΕΓΚΕΦΑΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

Οι νευρώνες

Λόγοι για τους οποίους οι νευρώνες μας μπορούν να ζήσουν καλύτερα και για περισσότερο διάστημαΤι είναι οι νευρώνες; Είναι μικροσκοπικά κύτταρα που συμμετέχουν σε λειτουργίες που σχετίζονται με το νευρικό σύστημα . Στο μυαλό μας, υπάρχουν εκατομμύρια νευρώνων, εκτιμάται ότι διαθέτουμε περίπου 80 εκατομμύρια, τουλάχιστον κατά τη στιγμή της γέννησης. Καθώς μεγαλώνουμε, ο αριθμός των νευρώνων αρχίζει να μειώνεται και μετά από 80 χρόνια, το 30% των νευρώνων μας έχει χαθεί. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, χάνουμε και ξαναδημιουργούμε συνεχώς νευρώνες. Με τις διαδικασίες ανάπλασης που έχει ένας νευρώνα, δημιουργούνται νέες συνδέσεις, και αυτό προκαλεί την διαδικασία που ονομάζεται νευρογένεση , η οποία δημιουργεί νέους νευρώνες σε όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.

Οι άνθρωποι εκτελούν καθημερινά πολλές συμπεριφορές που μας προκαλούν νευρωνική βλάβη και συνεπώς γνωστική εξασθένηση. Αυτές οι συμπεριφορές, όπως η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, η έλλειψη φαγητού ή καλού ύπνου, η ένταση ή το άγχος, θα φέρουν στο άτομο τη μείωση των νευρώνων νωρίτερα. Από το Cognifit θέλουμε να σε βοηθήσουμε στην αναγέννηση των κυττάρων σου του εγκεφάλου σου, δημιουργώντας νέες συνδέσεις και προπονώντας τη γνωστική σου ικανότητα.

Είναι σίγουρο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι με τη φράση «χρησιμοποίησε το ή χάσ'το» , η οποία ισχύει για τη σωματική άσκηση, όπως και στην περίπτωση των νευρώνων του εγκεφάλου μας ισχύει το ίδιο. Εδώ παρουσιάζονται οι λόγοι για τους οποίους θα πρέπει να κρατήσεις ενεργά τα κύτταρα του εγκεφάλου:

• Τα ενεργά κύτταρα του εγκεφάλου λαμβάνουν περισσότερο αίμα.

Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι οι δραστικές περιοχές του εγκεφάλου χρησιμοποιούν περισσότερη ενέργεια και ως εκ τούτου απαιτούν αυξημένη παροχή οξυγόνου και γλυκόζης. Έτσι, περισσότερο αίμα κατευθύνεται προς τις περιοχές αυτές, προκειμένου να ικανοποιηθεί η ζήτηση των ενεργών νευρώνων. Καθώς ενεργοποιείς το μυαλό σου, το αίμα ρέει προς τα κύτταρα του εγκεφάλου που εργάζονται, μεταφέροντας το πολύτιμο οξυγόνο σε αυτό. Οι απεικονίσεις του μαγνητικού συντονισμού, όπως αυτή που εμφανίζεται παρακάτω, χρησιμοποιούνται για τη μελέτη της ροής του αίματος στον εγκέφαλο. Αυτές οι απεικονίσεις έχουν δείξει ότι τα εγκεφαλικά μας κύτταρα, επίσης γνωστά ως νευρώνες, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την παροχή οξυγόνου. Έτσι, όσο περισσότερο εξασκείται ο εγκέφαλος, τόσο ενεργοποιούνται οι νευρώνες και λαμβάνουν περισσότερη προμήθεια αίματος. Αντίθετα, ένα κύτταρο του εγκεφάλου που είναι ανενεργό λαμβάνει όλο και λιγότερο αίμα και τελικά θα πεθάνει.

• Τα ενεργά κύτταρα του εγκεφάλου έχουν περισσότερες συνδέσεις με άλλα κύτταρα του εγκεφάλου.

Κάθε κύτταρο του εγκεφάλου συνδέεται με το περιβάλλον του εγκεφάλου μέσω από ταχείς βολές ηλεκτρικών ερεθισμάτων. Τα ενεργά εγκεφαλικά κύτταρα τείνουν να παράγουν δενδρίτες, οι οποίοι είναι σαν μικροί βραχίονες που εκτείνονται να συνδεθούν με άλλα κύτταρα. Ένα μόνο κύτταρο μπορεί να έχει έως και 30.000 συνδέσεις. Ως εκ τούτου, γίνεται μέρος ενός πολύ ενεργού νευρωνικού δικτύου. Όταν ένας νευρώνας του δικτύου ενεργοποιείται, ο παλμός περνά μέσα από το σύνολο του δικτύου, ενεργοποιώντας τα άλλα κύτταρα του εγκεφάλου. Όσο μεγαλύτερο είναι το νευρωνικό δίκτυο που ανήκει ένα κύτταρο, τόσο πιο πιθανό να ενεργοποιηθεί και να επιβιώσει.

• Τα ενεργά κύτταρα του εγκεφάλου παράγουν περισσότερες ουσίες «συντήρησης».

Ο Νευρικός Αυξητικός Παράγοντας (NGF) είναι μία πρωτεΐνη που εμφανίζεται στο σώμα σου, στα κύτταρα-στόχους. Αυτή η πρωτεΐνη συνδέεται με τους νευρώνες, τους χαρακτηρίζει ενεργούς, διαφοροποιημένους, και ανταποκρινόμενους. Τα ενεργά κύτταρα του εγκεφάλου αυξάνουν την παραγωγή NGF, που τους προστατεύει από το να χαρακτηριστούν ως ανενεργές. Έτσι, όσο πιο συχνά το μυαλό σου φαίνεται ότι έχει προσβληθεί, εξασκηθεί και ενεργοποιηθεί, τόσο περισσότερο NGF παράγεται.

• Τα ενεργά κύτταρα του εγκεφάλου διεγείρουν τη μετανάστευση των ευεργετικών κυττάρων του εγκεφαλικού στελέχους.

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τα νέα κύτταρα του εγκεφάλου παράγονται σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται ιππόκαμπος. Αυτά τα κύτταρα του εγκεφάλου μπορούν να μεταναστεύσουν σε περιοχές του εγκεφάλου όπου απαιτούνται, για παράδειγμα, μετά από μίαεγκεφαλική βλάβη.Αυτά τα κύτταρα που μεταναστεύουν είναι ικανά να μιμούνται τη δράση των περιβαλλόντων κυττάρων, επιτρέποντας τη μερική αποκατάσταση της δραστηριότητας στην κατεστραμμένη περιοχή. Ως εκ τούτου, ένα σημαντικό κλειδί για την ανάκτηση από τον τραυματισμό ή τη γνωστική αδράνεια είναι η τόνωση των περιοχών του εγκεφάλου που μπορούν να επωφεληθούν από αυτή την καταπληκτική διαδικασία.

Δομή ενός νευρώνα

Ο νευρώνας αποτελείται από μια δομή με κύρια μέρη τον πυρήνα, το σώμα των κυττάρων και τους δενδρίτες. Μεταξύ των νευρώνων υπάρχουν πολλές συνδέσεις μέσω των αξόνων τους, δηλαδή μικρά τα κλαδιά τους. Οι νευράξονες συμβάλουν στη δημιουργία δικτύων των οποίων η λειτουργία είναι να μεταδώσουν μηνύματα από νευρώνα σε νευρώνα. Η διαδικασία αυτή αναφέρεται ως σύναψη , η οποία είναι η ένωση των νευραξόνων από ηλεκτρικά φορτία σε ποσοστό ταχύτητας 0,001 δευτερόλεπτα, αυτό μπορεί να συμβεί περίπου 500 φορές το δευτερόλεπτο.

1. Πυρήνας

Είναι το κεντρικό τμήμα του νευρώνα, βρίσκεται στο κυτταρικό σώμα και είναι υπεύθυνο για την παραγωγή ενέργειας για τη λειτουργία του νευρώνα.

2. Δενδρίτες

Οι δενδρίτες είναι ''τα δόντια των νευρώνων'' σχηματίζουν μικρές διακλαδώσεις που βγαίνουν από διάφορα μέρη του σώματος των νευρώνων, δηλαδή, το κυτταρικό σώμα. Συνήθως είναι πολλές διακλαδώσεις που έχουν ένα δενδρίτη, και το μέγεθος αυτών ποικίλλουν ανάλογα με τη λειτουργία του νευρώνα και του τόπου στον οποίο βρίσκεται.

3. Κυτταρικό σώμα

Αυτό είναι το τμήμα που περιλαμβάνει τον πυρήνα. Σε αυτόν τον χώρο είναι όπου δημιουργούνται τα μόρια και γίνονται οι πιο σημαντικές δραστηριότητες για τη διατήρηση της ζωής του νευρώνα και τη φροντίδα των λειτουργιών των νευρικών κυττάρων.

4. Κύτταρα Schwann

Τα κύτταρα Schawann είναι κύτταρα στο περιφερικό νευρικό σύστημα και είναι υπεύθυνα για τη συνοδεία, σε όλη τη διάρκεια της ανάπτυξης, του νευρώνα. Βρίσκονται καλυμμένα στις διακλαδώσεις ή τους άξονες του νευρώνα και να ενεργούν ως μονωτικές μεμβράνες.

5.Μυελίνη

Η μυελίνη είναι ένα υλικό που σχηματίζεται από πρωτεΐνες και λιπίδια. Βρίσκεται στο νευρικό σύστημα του νευρώνα και καλύπτεται από νευρικούς άξονες, γύρω ένα παχύ στρώμα με μονωτική δράση και είναι ικανή να μεταδώσει τα νευρικά ερεθίσματα. Η ουσία αυτή παράγεται από τα κύτταρα Schawann.

6. Τερματισμός των αξόνων

Το τερματικό των αξόνων ή τα τερματικά κουμπιά βρίσκονται στο τέλος του νευρώνα, διαιρούμενο σε τερματικά των οποίων η λειτουργία είναι δεσμευτική με άλλους νευρώνες και έτσι σχηματίζουν συνάψεις. Στα τερματικά κουμπιά είναι όπου αποθηκεύονται οι νευροδιαβιβαστές, σε μικρές αποθήκες που ονομάζονται κύστεις.

7. Κόμβος του Ranvier

O Κόμβος του Ranvier είναι το χάσμα ή το διάστημα μεταξύ κάθε έλυτρου μυελίνης της επέκτασης του άξονα. Ο χώρος μεταξύ κάθε λοβού είναι το σωστό και αναγκαίο για να βελτιστοποιήσει τη μετάδοση του παλμού και αυτό να μην χάνεται. Η κύρια λειτουργία του κόμβου του Ranvier είναι η διευκόλυνση της οδήγησης και η βελτιστοποίηση της κατανάλωσης της ενέργειας.

8. Άξονας

Ο άξονας είναι ένα άλλο σημαντικό μέρος του νευρώνα. Ο νευράξονας είναι μία λεπτή νευρική ίνα υπεύθυνη για τη μετάδοση ηλεκτρικών σημάτων μεταξύ των νευρώνων. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι άξονες έχουν νευρικές απολήξεις που καταλήγουν σε συναπτικά κουμπιά ή στο τερματικό του άξονα. Με τη σειρά τους, οι άξονες του κεντρικού νευρικού συστήματος περιβάλλονται από μυελίνη

Read More

ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ...ΤΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ

Χάρη σε αυτόν σκεφτόμαστε. Χάρη σε αυτόν κινούμαστε, μιλάμε, αισθανόμαστε. Ο εγκέφαλός μας είναι ίσως το πιο αξιοθαύμαστο των οργάνων μας: Τόσο πολύπλοκος, που περικλείει περίπου εκατό δισεκατομμύρια νευρώνες και έχει εξάψει την περιέργεια του ανθρώπου και της επιστήμης εδώ και χιλιάδες χρόνια. Τόσες χιλιάδες χρόνια που θα στοιχηματίζετε ότι πλέον ξέρουμε τα πάντα για τον εγκέφαλο. 

Κι όμως, ακριβώς εξαιτίας της πολυπλοκότητας αυτού του παντοδύναμου οργάνου, όχι μόνο μεγάλο μέρος των ικανοτήτων και των λειτουργιών του παραμένουν άλυτα μυστήρια, αλλά και όσα ξέρουμε παρουσιάζονται απλοποιημένα –ώστε να γίνουν πιο κατανοητά- με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί ορισμένοι μύθοι γύρω από αυτό που συλλήβδην αποκαλούμε «μυαλό». Παρακάτω, προσπαθούμε να διαπιστώσουμε κατά πόσο αληθεύουν αυτοί οι μύθοι και να εντοπίσουμε όλα όσα δεν ξέραμε για αυτό που έχουμε… στο κεφάλι μας. 

*Είναι ο εγκέφαλός μας… γκρίζος; Έχουμε συνηθίσει στην έκφραση «γκρίζα ύλη» που αναφέρεται στο μυαλό μας, καθώς και στις εικόνες διατηρημένων σε φορμόλη εγκεφάλων που έχουν αυτή την άχρωμη, γκριζωπή εμφάνιση. Είναι όμως τελικά ο εγκέφαλός μας γκρίζος; Στην πραγματικότητα, ο εγκέφαλός μας, όταν βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία μέσα στο κεφάλι μας, είναι κατά βάση λευκός, μαύρος και κόκκινος. Όντως, η «γκρίζα ύλη» υπάρχει, στην μορφή κυττάρων και νευρώνων, αλλά ταυτόχρονα υπάρχει και η «λευκή ύλη», που αποτελείται από ίνες νεύρων οι οποίες ενώνουν την γκρίζα. Η «μαύρη ύλη» του εγκεφάλου οφείλεται στην νευρομελανίνη, μία ειδική μορφή της ίδιας ουσίας που δίνει το χρώμα στην επιδερμίδα και τα μαλλιά μας. Τέλος, υπάρχει και το κόκκινο μέρος του εγκεφάλου, αυτό που οφείλει το χρώμα του στα αιμοφόρα αγγεία. Το «άχρωμο» αποτέλεσμα που βλέπουμε σε διατηρημένους εγκεφάλους οφείλεται στην δράση της φορμαλδεΰδης που χρησιμοποιείται ως συντηρητικό. 

*Μας κάνει η κλασική μουσική εξυπνότερους; Στην δεκαετία του ’50, ένας γιατρός, ο Albert Tomatis, ξεκίνησε τον μύθο, υποστηρίζοντας πως η ακρόαση έργων του Μότσαρτ βοήθησε ασθενείς του με προβλήματα ομιλίας και ακοής να τα αντιμετωπίσουν. Λίγες δεκαετίες αργότερα, ένα επιστημονικό πείραμα υποστήριξε πως η κλασική μουσική αύξησε το IQ των συμμετεχόντων κατά οκτώ μονάδες. Κάπως έτσι, γεννήθηκε το περίφημο «Mozart Effect» και η κοινή γνώμη έμαθε πως η κλασική μουσική μας κάνει πιο έξυπνους. 

Ωστόσο, αυτό είναι η μισή αλήθεια. Στην πραγματικότητα, η επιστημονική κοινότητα θεωρούσε πάντα αυτά τα πειράματα αμφιλεγόμενα, ενώ και οι ίδιοι οι φορείς των ερευνών δήλωσαν εκ των υστέρων πως αυτό που ωφελήθηκε από την κλασική μουσική ήταν η ικανότητα των συμμετεχόντων σε δραστηριότητες χωροχρονικού περιεχομένου – όχι πως συνολικά ωφελείται ο εγκέφαλός μας. Φυσικά, σίγουρα ο Μότσαρτ δεν θα βλάψει κανέναν που θα τον ακούσει, αλλά δεν έχει αποδειχθεί πως αυτά τα ειδικά CD με κλασική μουσική για βρέφη, έμβρυα και ενηλίκους, κάνουν τον εγκέφαλο να «πετάει». 

*Γύρω από την μορφή του εγκεφάλου Σίγουρα θα έχετε ακούσει πως όσο μεγαλύτερος είναι ο εγκέφαλός μας, τόσο πιο έξυπνοι είμαστε ή ακόμη και πως όσο αυξάνονται οι γνώσεις μας, αυξάνονται ανάλογα και οι «ρυτίδες» του εγκεφάλου. Η αλήθεια για το μέγεθος και τις «στρώσεις» του, όμως, είναι η εξής: Όσο εξελισσόταν το ανθρώπινο είδος, ο εγκέφαλός του γινόταν ολοένα και μεγαλύτερος για να «φιλοξενήσει» τις συνεχώς πιο «προηγμένες» λειτουργίες που διαχώρισαν τον άνθρωπο από τα υπόλοιπα ζώα. Για να μπορέσει ωστόσο να διατηρηθεί το μέγεθος του εγκεφάλου τόσο ώστε να χωρά στο ανθρώπινο κεφάλι, το οποίο δεν έπρεπε να χάσει την αναλογία του προς το υπόλοιπο σώμα, ο εγκέφαλος άρχισε να αναδιπλώνεται και να σχηματίζει αυτές τις «ρυτίδες» και τις αυλακώσεις που γνωρίζουμε σήμερα. Αν απλώναμε τον εγκέφαλο, ανοίγοντας αυτές τις αυλακώσεις, θα είχε το μέγεθος μιας… μαξιλαροθήκης. 

Βέβαια, όταν αρχίζει να σχηματίζεται ο εγκέφαλος, στην εμβρυακή ηλικία, δεν έχει καθόλου αυλακώσεις. Ο λείος εγκέφαλος αποκτά «ρυτίδες» όσο αυξάνονται οι νευρώνες του εμβρύου και εγκαθίστανται σε διάφορες περιοχές του. Όταν το έμβρυο συμπληρώσει τις σαράντα εβδομάδες, έχει αποκτήσει τις αυλακώσεις που θα έχει για την υπόλοιπη ζωή του. Επομένως, δεν αυξάνονται οι αυλακώσεις όσο αυξάνονται οι γνώσεις και οι αναμνήσεις μας από εκείνη την ηλικία και πέρα: Αντ’ αυτού, όσα μαθαίνουμε αντιστοιχούν στην αυξημένη παρουσία συνάψεων και κυττάρων – κάποιοι θεωρούν πως οι νέες αναμνήσεις μας σημαίνουν νέους νευρώνες, αλλά αυτό δεν έχει ακόμη αποδειχθεί. 

*Μπορούν να μας επηρεάσουν τα υποσυνείδητα μηνύματα; Ο πρώτος άνθρωπος που προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την έννοια των υποσυνείδητων μηνυμάτων ήταν ένας ερευνητής αγοράς, ο James Vicary, που τοποθέτησε λεκτικά μηνύματα μέσα σε ταινίες, τα οποία εμφανίζονταν για ένα τρισχιλιοστό του δευτερολέπτου κάθε φορά (τόσο ώστε να μην το αντιληφθεί η ανθρώπινη όραση) και πρότειναν στους θεατές να αγοράσουν coca cola και popcorn. Ο ίδιος υποστήριξε πως οι πωλήσεις των δύο προϊόντων στον κινηματογράφο εκείνο αυξήθηκαν κατά 18% και 57% αντίστοιχα. Οι διαφημιστές έσπευσαν να αντιγράψουν το παράδειγμά του, αλλά οι επίσημες αρχές της Αμερικής απαγόρευσαν την «Υποσυνείδητη Διαφήμιση». Παράλληλα, εμφανίστηκαν εμπορικές ιδέες, όπως κασέτες τις οποίες ακούς όσο κοιμάσαι και σε βοηθούν να κόψεις το κάπνισμα. Έχουν όμως αποτέλεσμα; 

Η αλήθεια είναι πως ο Vicary είχε πει ψέματα για τα αποτελέσματα του πειράματός του. Επιπλέον, κατά την δεκαετία του ΄90 υπήρξε και η περίπτωση της περίφημης δίκης των Judas Priest, στην οποία δύο οικογένειες αυτοχείρων εφήβων υποστήριξαν πως τα τραγούδια του συγκροτήματος περιείχαν υποσυνείδητα μηνύματα που οδήγησαν τα παιδιά τους στην αυτοκτονία. Το δικαστήριο αποφάσισε πως δεν υπάρχουν επαρκείς επιστημονικές αποδείξεις ότι τα υποσυνείδητα μηνύματα είναι κάτι το υπαρκτό και το αποτελεσματικό. 

*Το μέγεθος μετράει; Ας επιστρέψουμε σε έναν από τους βασικότερους μύθους γύρω από τον εγκέφαλο (και άλλα ανθρώπινα όργανα), αυτόν του μεγέθους. Όσο μεγαλύτερος, τόσο πιο έξυπνοι είμαστε; Στην πραγματικότητα, όχι. Φτάνει να σας πούμε ότι ο άνθρωπος θεωρείται το πιο έξυπνο ον στον πλανήτη και το μέσο βάρος του εγκεφάλου του είναι 1.361 γραμμάρια, ενώ μια σαφώς λιγότερο έξυπνη φάλαινα διαθέτει εγκέφαλο που ζυγίζει περί τα 8 κιλά. Αντίστοιχα, οι εγκέφαλοι των αρκετά έξυπνων σκύλων και ουρακοτάγκων ζυγίζουν 72 και 370 γραμμάρια αντίστοιχα, ενώ αυτός ενός σπουργιτιού… μόλις ένα γραμμάριο. 

Με λίγα λόγια, δεν είναι το πόσο μεγάλος είναι ο εγκέφαλος αυτό που καθορίζει την ευφυΐα ενός είδους, αλλά η αναλογία του προς το υπόλοιπο σώμα. Για παράδειγμα, ο εγκέφαλος της φάλαινας μπορεί να ζυγίζει οκτώ κιλά, αλλά το βάρος του σώματός της φτάνει τους 13 τόνους. Η αναλογία βάρους εγκεφάλου και σώματος είναι κατ’ επέκταση πολύ μικρότερη από την αντίστοιχη του ανθρώπου – στην περίπτωσή μας είναι περίπου 1 προς 50, για τα περισσότερα θηλαστικά είναι 1 προς 180, ενώ για τα πτηνά πλησιάζει το 1 προς 220. Επιπλέον, η ευφυΐα κάθε είδους εξαρτάται και από το μέγεθος του φλοιού του εγκεφάλου – στην περίπτωση των θηλαστικών είναι κατά κανόνα μεγάλος, ενώ ο άνθρωπος έχει τον μεγαλύτερο. 

*Πόσο γρήγορα «πεθαίνει» ο εγκέφαλός μας; Κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα, ο αποκεφαλισμός αποτελούσε σύνηθες φαινόμενο. Μάλιστα, η γκιλοτίνα είχε εφευρεθεί γιατί θεωρούταν ο πιο… ανθρωπιστικός τρόπος να επιβληθεί η θανατική ποινή. Κατά την εκτέλεση της υποτιθέμενης δολοφόνου του Marat, το 1793, ο εκτελεστής της που σήκωσε το κεφάλι της αμέσως μετά την εκτέλεση, υποστήριξε πως τα μάτια της στράφηκαν προς αυτόν με ένα βλέμμα αγανάκτησης. Στην συνέχεια, υπήρχαν μαρτυρίες και σε άλλους αποκεφαλισμούς πως τα μάτια των τιμωρημένων ανοιγόκλειναν μέχρι και για μισό λεπτό μετά, ενώ και κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα, υπήρχαν ερευνητές που υποστήριξαν ότι ο εγκέφαλος εξακολουθεί να έχει συναίσθηση για αρκετά δευτερόλεπτα μετά τον αποκεφαλισμό. 

Μπορεί αυτό να σημαίνει πως ο εγκέφαλός μας συνεχίζει να λειτουργεί και μετά τον θάνατο; Η σύγχρονη ιατρική το αρνείται, λέγοντας πως πιθανότατα τα παραπάνω φαινόμενα δεν ήταν παρά οι φυσιολογικές συσπάσεις των μυών του προσώπου που μπορούν να παρατηρηθούν μετά τον θάνατο. Όταν ο εγκέφαλος αποκοπεί από την καρδιά, και επομένως από την παροχή οξυγόνου, μπαίνει αμέσως σε κατάσταση κώματος και αρχίζει να πεθαίνει. Η συναίσθησή του πιθανότατα χάνεται μέσα σε 2-3 δευτερόλεπτα. Επομένως, μπορεί να μην είναι αδύνατο για τον εγκέφαλο να παραμείνει εν ενεργεία υπό αυτές τις συνθήκες, αλλά είναι μάλλον απίθανο. 

*Πόσο εύκολα παθαίνει ζημιά ο εγκέφαλός μας; Κάτι τόσο μυστηριώδες και πολύπλοκο όσο ο εγκέφαλός μας, σίγουρα θα πίστευε κανείς πως είναι υπερβολικά «εύθραυστο». Η ζημιά που μπορεί να πάθει, ποικίλλει από μια απλή διάσειση(όταν κινείται έντονα μέσα στο κρανίο με αποτέλεσμα να ματώσει ή να φθαρεί) μέχρι πολύ σοβαρή, ανεπανόρθωτη ζημιά, που αφήνει μόνιμα προβλήματα στον ασθενή. 

Τι είναι όμως ανεπανόρθωτο; Όταν για παράδειγμα καταστρέφονται οι νευρώνες του εγκεφάλου, δεν μπορούν να ξαναπαραχθούν. Αντίθετα, ο εγκέφαλός μας μπορεί να αναπλάσει τις συνάψεις, την σύνδεση δηλαδή των νευρώνων. Στην ουσία, λοιπόν, μετά από μια ζημιά, δημιουργούνται νέοι «δρόμοι» μεταξύ νευρώνων, και μπορούν περιοχές άσχετες με κάποια λειτουργία, να αναλάβουν την δουλειά, αν οι «προκάτοχοι» πάθουν ζημιά. Αυτό συμβαίνει για παράδειγμα στους ασθενείς που μετά από εγκεφαλικό έχουν χάσει την ικανότητα ομιλίας ή κίνησης. Η θεραπεία που πραγματοποιείται, και συχνά έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα, στην πραγματικότητα εκπαιδεύει τον εγκέφαλο να χρησιμοποιεί ό,τι έχει στην διάθεσή του για να μάθει από την αρχή τις συγκεκριμένες λειτουργίες. 

*Πώς επηρεάζουν τον εγκέφαλο τα ναρκωτικά; 
Ορισμένοι πιστεύουν πως η χρήση ναρκωτικών ουσιών προκαλεί μόνιμη ζημιά στον εγκέφαλο. Έρευνες υποστηρίζουν πως η χρήση μαριχουάνας μπορεί να προκαλέσει μικρή απώλεια μνήμης, ενώ άλλες λένε πως η συστηματική χρήση μπορεί να συρρικνώσει μέρη του εγκεφάλου. Μάλιστα, στην περίπτωση της κοκαΐνης και του ecstasy, κάποιοι υποστήριξαν πως μπορούν να προκαλέσουν μέχρι και… τρύπες στον εγκέφαλο. Τι από όλα τα παραπάνω ισχύει; 

Οι ερευνητές κατέληξαν πως τα ναρκωτικά μπορούν να προκαλέσουν βραχυχρόνιες ή και αλλαγές διαρκείας στον εγκέφαλό μας. Για παράδειγμα, μπορούν να μειώσουν την ισχύ τωννευροδιαβιβαστών (χημικών που διαβιβάζουν σήματα) όπως η ντοπαμίνη, κάτι που μας δείχνει και το γιατί οι εθισμένοι αναζητούν συνεχώς κι άλλες ουσίες για να επιτύχουν το ίδιο αίσθημα. Επιπλέον, μια πιο πρόσφατη μελέτη, έδειξε πως η επίδραση ορισμένων ναρκωτικών ουσιών μπορεί να μεταφραστεί σε αύξηση του μεγέθους μερών του εγκεφάλου, άλλη μια ένδειξη του γιατί είναι τόσο δύσκολο να αλλάξεις την συμπεριφορά ενός εθισμένου ατόμου. Ωστόσο, δεν έχει ακόμη αποδειχθεί το κατά πόσο αυτές οι ζημιές μπορούν να «αναστραφούν» - βέβαια, ξέρουμε πλέον σίγουρα πως δεν μπορούν να προκαλέσουν… τρύπες στον εγκέφαλο. 

*Και το αλκοόλ; Πίνουμε, μεθάμε, μιλάμε περισσότερο, δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε, ζαλιζόμαστε και δεν οδηγούμε σωστά. Με άλλα λόγια, ήπιαμε πολύ αλκοόλ. Αλλά μπορεί αυτό να σημάνει καταστροφή εγκεφαλικών κυττάρων; Ακόμη και στην περίπτωση αλκοολικών, η κατάχρηση του ποτού δεν καταλήγει στον θάνατο κυττάρων, αλλά στην καταστροφή των απολήξεων των νευρώνων, των λεγόμενων δενδριτών. Δεν παθαίνει ζημιά δηλαδή το ίδιο το κύτταρο, αλλά οι «δρόμοι» που διαθέτει για ενδοεπικοινωνία. Αυτή η ζημιά, πάντως, λένε ερευνητές, είναι κατά βάση αναστρέψιμη. Χρειάζεται φυσικά προσοχή, γιατί η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με μειωμένη πρόσληψη θρεπτικών ουσιών και θειαμίνης, που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην μνήμη, την συγκέντρωση, την κίνηση, την όραση κ.α. 

*Ο μύθος του 10% Χρησιμοποιούμε μόνο το 10% του εγκεφάλου μας – φανταστείτε τι θα μπορούσαμε να κάνουμε αν χρησιμοποιούσαμε και το υπόλοιπο. Η παραπάνω πρόταση συνοψίζει τον πιο διαδεδομένο μύθο γύρω από το μυαλό μας. Γιατί όμως να έχουμε την μεγαλύτερη αναλογία εγκεφάλου-οργανισμού στο ζωικό βασίλειο, αν το μεγαλύτερο μέρος του μένει αναξιοποίητο; Σκεφθείτε πως ακόμη και μια ζημιά στο παραμικρό μέρος του εγκεφάλου μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη, και θα διαπιστώσετε πως δεν μας αρκεί το 10% - κάθε κομμάτι του εγκεφάλου μας είναι σημαντικό. Περιλαμβάνονται σε αυτά τα 100 δισεκατομμύρια νευρώνων καθώς και όλοι οι υπόλοιποι τύποι κυττάρων που έχουμε μέσα στο κεφάλι μας. Οι τομογραφίες έχουν δείξει πως ό,τι κι αν κάνουμε, ο εγκέφαλός μας παραμένει σε λειτουργία. Μερικές περιοχές του είναι πιο ενεργές από άλλες κάθε φορά, αλλά δεν υπάρχει περιοχή του που να μην λειτουργεί καθόλου. 

Γιώργος ΚόκουβαςΠηγή: HowStuffWorks

Read More

ΟΙ ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΥΝ ΤΑ ΚΥΤΑΡΑ ΜΑΣ

Κάθε λεπτό της ημέρας, το σώμα σας αντιδρά με φυσικό τρόπο και αλλάζει κυριολεκτικά, ως απάντηση στις σκέψεις που επεξεργάζεστε στο μυαλό σας.

Έχει αποδειχθεί ξανά και ξανά ότι οι σκέψεις προκαλούν το μυαλό να απελευθερώσει νευροδιαβιβαστές, οι οποίοι είναι χημικοί αγγελιοφόροι που τους επιτρέπεται να επικοινωνούν με τα μέρη του οργανισμού και του νευρικού σας συστήματος. Οι νευροδιαβιβαστές ελέγχουν σχεδόν όλες τις λειτουργίες του σώματός σας, από τις ορμόνες μέχρι την πέψη, μέχρι την αίσθηση χαράς, της λύπης ή του άγχους.

Μελέτες έχουν δείξει ότι οι σκέψεις από μόνες τους, μπορούν να βελτιώσουν την όραση, τη φυσική κατάσταση και τη δύναμη. Το φαινόμενο placebo, όπως παρατηρείται στη «ψεύτικη» χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, για παράδειγμα, λειτουργεί λόγω της δύναμης της σκέψης. Οι προσδοκίες και οι μαθημένες συνδέσεις παρουσιάζουν ισχυρές ενδείξεις ότι αλλάζουν τη χημεία του εγκεφάλου και το κύκλωμα που οδηγεί σε πραγματικά σωματικά και γνωστικά αποτελέσματα, όπως λιγότερη κόπωση, μειωμένη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, αυξημένα επίπεδα ορμονών και μείωση του άγχους.

Ένα αρκετά μεγάλο σώμα της έρευνας που διεξάγεται για περισσότερα από τριάντα χρόνια σε επιστημονικά ιδρύματα υψηλού κύρους σε όλο τον κόσμο, διερευνά τη φύση της συνείδησης, δείχνοντας ότι οι σκέψεις είναι ικανές να επηρεάσουν τα πάντα, από τις απλούστερες μηχανές μέχρι τα πιο σύνθετα έμβια όντα. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ανθρώπινες σκέψεις και οι προθέσεις, αποτελούν ένα πραγματικά φυσικό «κάτι» με εκπληκτική δύναμη να αλλάξει τον κόσμο μας. Κάθε σκέψη που έχουμε είναι απτή ενέργεια με δύναμη να μεταμορφώνει. Μια σκέψη δεν είναι μόνο ένα πράγμα˙ μια σκέψη είναι ένα πράγμα που επηρεάζει και άλλα πράγματα.

Οι σκέψεις σμιλεύουν τον εγκέφαλό σας

Κάθε σκέψη που κάνετε προκαλεί νευροχημικές αλλαγές, κάποιες προσωρινές και κάποιες μόνιμες. Για παράδειγμα, όταν οι άνθρωποι είναι συνειδητά ευγνώμονες, λαμβάνουν ένα κύμα επιβράβευσης από τους νευροδιαβιβαστές, όπως η ντοπαμίνη και βιώνουν ένα γενικό συναγερμό και μία τόνωση του μυαλού, που κατά πάσα πιθανότητα συσχετίζεται περισσότερο με την νορεπινεφρίνη.

Μια μελέτη, μόλις παρουσίασε σε φοιτητές που ανέφεραν ότι ήταν βαθιά ερωτευμένοι, φωτογραφίες του/της συντρόφου τους, έδειξε ότι το μυαλό τους έγινε πιο ενεργό στον κερκοφόρο πυρήνα, ένα κέντρο ανταμοιβής, δίνοντάς τους αυτή την αίσθηση λιποθυμίας από τον έρωτα. Όταν σταμάτησαν να κοιτάζουν τις φωτογραφίες, τα κέντρα ανταμοιβής τους, αποενεργοποιήθηκαν.

Ό,τι ρέει μέσα στο μυαλό σας, το σμιλεύει επίσης με μόνιμο τρόπο. Σκεφτείτε το μυαλό σας, σαν μία ροή πληροφοριών μέσω του νευρικού συστήματος, που σε φυσικό επίπεδο αποτυπώνεται με ηλεκτρικά σήματα που κινούνται αμφίδρομα στο εσωτερικό σας και τα περισσότερα από τα οποία διαδραματίζονται με συνειδητό τρόπο σε εσάς. Όταν μια σκέψη ταξιδεύει μέσα από το μυαλό σας, οι νευρώνες δίνουν όλοι μαζί σήμα με διαφορετικούς τρόπους, με βάση τις συγκεκριμένες πληροφορίες που διακινούνται και τα πρότυπα της νευρωνικής δραστηριότητας αλλάζουν πραγματικά τη νευρωνική δομή σας.

Οι ενεργοποιημένες περιοχές του εγκεφάλου, αρχίζουν να κάνουν νέες συνδέσεις η μία με την άλλη και οι υπάρχουσες συνάψεις, οι συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων, που βιώνουν περισσότερη δραστηριότητα, γίνονται ισχυρότερες, πιο ευαίσθητες και αρχίζουν την οικοδόμηση περισσότερων υποδοχέων. Σχηματίζονται επίσης νέες συνάψεις.

Ένα παράδειγμα αυτού που αναφέρουμε παραπάνω, είναι οι γνωστές μελέτες των οδηγών ταξί του Λονδίνου, οι οποίες έδειξαν ότι όσο περισσότερο διάστημα είχε οδηγήσει κάποιος ένα ταξί στο Λονδίνο, τόσο μεγαλύτερος ήταν ο ιππόκαμπός του, μέρος του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην οπτική-χωρική μνήμη. Οι εγκέφαλοί τους ουσιαστικά επεκτάθηκαν για να μπορέσουν να φιλοξενήσουν τις γνωστικές απαιτήσεις πλοήγησης στο κουβάρι των δρόμων του Λονδίνου.

Οι σκέψεις προγραμματίζουν τα κύτταρά σας

Μια σκέψη είναι μια ηλεκτροχημική εκδήλωση που λαμβάνει χώρα στα νευρικά κύτταρα, παράγοντας μια σειρά από φυσιολογικές αλλαγές.

Υπάρχουν χιλιάδες και χιλιάδες υποδοχείς σε κάθε κύτταρο στο σώμα μας. Κάθε υποδοχέας είναι ειδικός για ένα πεπτίδιο ή πρωτεΐνη. Όταν έχουμε συναισθήματα θυμού, θλίψης, ενοχής, ενθουσιασμού, ευτυχίας ή νευρικότητας, κάθε ξεχωριστό συναίσθημα απελευθερώνει τη δική του «μάζα» νευροπεπτιδίων. Αυτά τα πεπτίδια κατευθύνονται ορμητικά μέσα στο σώμα και συνδέονται με αυτούς τους υποδοχείς που αλλάζουν τη δομή του κάθε κυττάρου στο σύνολό της. Το σημείο που αποκτά ενδιαφέρον είναι όταν τα κύτταρα στην πραγματικότητα διαιρούνται. Εάν ένα κύτταρο έχει εκτεθεί σε ένα συγκεκριμένο πεπτίδιο περισσότερο από τα άλλα, το νέο κύτταρο που παράγεται μέσω της διαίρεσης θα περιέχει περισσότερο από τον υποδοχέα που ταιριάζει με αυτό το ειδικό πεπτίδιο. Παρομοίως, το κύτταρο θα έχει επίσης λιγότερους υποδοχείς για πεπτίδια στα οποία το μητρικό ή αδελφικό κύτταρο, δεν είχαν εκτεθεί τόσο συχνά.

Έτσι, εάν έχετε βομβαρδίσει τα κύτταρά σας με πεπτίδια από αρνητικές σκέψεις, κυριολεκτικά προγραμματίζετε τα κύτταρά σας για να λαμβάνουν περισσότερα από τα ίδια αρνητικά πεπτίδια στο μέλλον. Αυτό που είναι ακόμα χειρότερο είναι ότι μειώνετε τον αριθμό των υποδοχέων των θετικών πεπτιδίων στα κύτταρα, καθιστώντας τον εαυτό σας να τείνει περισσότερο προς την αρνητικότητα.

Οι σκέψεις σας ενεργοποιούν τα γονίδιά σας

Γνωρίζετε ότι «μιλάτε» στα γονίδιά σας με κάθε σκέψη που κάνετε; Ο ταχέως αναπτυσσόμενος τομέας της επιγενετικής, αποδεικνύει ότι αυτό που είστε είναι το προϊόν από όσα συμβαίνουν σε εσάς στην ζωή σας, τα οποία αλλάζουν τον τρόπο που λειτουργούν τα γονίδιά σας. Τα γονίδια στην πραγματικότητα ενεργοποιούνται ή απενεργοποιούνται ανάλογα με τις εμπειρίες της ζωής σας και τα γονίδια και ο τρόπος ζωής σας σχηματίζουν έναν ανατροφοδοτικό κύκλο. Η ζωή σας, δεν αλλάζει τα γονίδια με τα οποία γεννηθήκατε. Αυτό που αλλάζει είναι η γενετική δραστηριότητα σας, δηλαδή οι εκατοντάδες των πρωτεϊνών, ενζύμων και άλλων χημικών ουσιών που ρυθμίζουν τα κύτταρά σας.

Μόνο περίπου το 5% των μεταλλάξεων των γονιδίων πιστεύεται ότι είναι η άμεση αιτία των προβλημάτων υγείας. Αυτό αφήνει το 95% των γονιδίων που συνδέονται με διαταραχές να ενεργούν ως επιδραστικοί παράγοντες, οι οποίοι μπορούν να επηρεαστούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ανάλογα με τους παράγοντες της ζωής. Φυσικά, πολλά από αυτά είναι πέρα ​​από τον έλεγχό σας, όπως τα γεγονότα της παιδικής ηλικίας, αλλά ορισμένα άλλα είναι εντελώς ελεγχόμενα, όπως η διατροφή, η άσκηση, η διαχείριση του άγχους και οι συναισθηματικές καταστάσεις. Οι δύο τελευταίοι παράγοντες εξαρτώνται άμεσα από τις σκέψεις σας.

Η βιολογία δεν καθορίζει το πεπρωμένο σας και δεν ελέγχεστε από τη γενετική σύνθεσή σας. Αντί αυτού, η γενετική δραστηριότητα σας καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις σκέψεις σας, τις στάσεις και τις αντιλήψεις. Η επιγενετική αποδεικνύει ότι οι αντιλήψεις και οι σκέψεις σας, μπορούν να ελέγξουν τη βιολογία σας, κάτι που σας τοποθετεί στη θέση του οδηγού. Αλλάζοντας τις σκέψεις σας, μπορείτε να επηρεάσετε και να διαμορφώσετε τη δική σας γενετική ανάγνωση.

Έχετε τη δυνατότητα επιλογής όσον αφορά στον καθορισμό των εισροών που λαμβάνουν τα γονίδιά σας. Όσο πιο θετική η εισροή, τόσο πιο θετική η εκροή των γονιδίων σας. Η επιγενετική επιτρέπει στις επιλογές της ζωής μας, να συνδέονται άμεσα με το γενετικό επίπεδο και αποδεικνύει την αδιάψευστη σύνδεση νου-σώματος. Ταυτόχρονα, η έρευνα στην επιγενετική, τονίζει επίσης, πόσο σημαντικές είναι οι θετικές πρακτικές ψυχικής αυτοφροντίδας και προαγωγής της ψυχικής υγείας μας επειδή επηρεάζουν άμεσα τη σωματική υγεία μας.

Χρησιμοποιήστε τις σκέψεις σας για εσάς

Έχετε πολύ περισσότερη δύναμη από ό, τι πιστευόταν κάποτε, η οποία μπορεί να επηρεάσει τη σωματική και την ψυχική πραγματικότητα σας. Ο τρόπος πρόσληψης της ζωής σας, αναγνωρίζεται από το σώμα σας, μέχρι τον πυρήνα γενετικού επιπέδου και όσο περισσότερο βελτιώνετε τις ψυχικές σας συνήθειες, τόσο πιο επωφελής θα είναι η απάντηση που θα πάρετε από το σώμα σας. Δεν μπορείτε να ελέγξετε τι συνέβη στο παρελθόν, το οποίο διαμόρφωσε τον εγκέφαλο που έχετε σήμερα, προγραμμάτισε τα κύτταρα σας και προκάλεσε ορισμένα γονίδια να ενεργοποιηθούν.

Ωστόσο, έχετε τη δύναμη αυτήν την στιγμή να προχωρήσετε μπροστά επιλέγοντας πώς θέλετε να προσλαμβάνετε τα πράγματα και να ορίζετε τη συμπεριφορά σας, η οποία θα αλλάξει το μυαλό, τα κύτταρα και τα γονίδιά σας.

---

Πηγή: thebestbrainpossible.com

Συγγραφέας: Debbie Hampton

Read More

ΣΕΡΟΤΟΝΙΝΗ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟ ΠΑΡΑΓΩΓΟ

Η Σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου. Χαμηλά επίπεδα της σεροτονίνης εμπλέκονται στην εμφάνιση κατάθλιψης. Τα φάρμακα που επιλεκτικά αναστέλλουν την επαναπρόσληψη της σεροτονίνης αυξάνουν τα επίπεδα της ελεύθερης σεροτονίνης, θεραπεύοντας έτσι την κατάθλιψη. Η σεροτονίνη είναι η χημική ουσία που ηρεμεί το σώμα μας. Σημαντικές ποσότητες σεροτονίνης ανευρίσκονται στο ανώτερο εγκεφαλικό στέλεχος και ιδιαίτερα στη γέφυρα και τον προμήκη μυελό.

Η σεροτονίνη ανήκει στην οικογένεια των μονοαμινών και συγκεκριμένα των ινδολαμινών. Φάρμακα που επηρεάζουν τα επίπεδα σεροτονίνης είναι το LSD το οποίο προκαλεί παραισθήσεις, τα SSRIs που είναι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης και το Ecstacy που καταστρέφει τις λεπτές απολήξεις της σεροτονίνης, όλα τα ναρκωτικά καταστρέφουν την σεροτονίνη, γι αυτό και όλοι οι ναρκομανείς είναι θλιμμένοι, φοβισμένοικαι καταθλιπτικοί, όπως και οι αλκοολικοί.

Η σεροτονίνη (5-υδροξυτρυπταμίνη ή 5-ΗΤ) είναι μία μονοαμίνη νευροδιαβιβαστής που συντίθεται στους σεροτονινεργικούς νευρώνες του κεντρικού νευρικού συστήματος και στα εντεροχρωμιόφυλλα κύτταρα του γαστρεντερικού σωλήνα. Στο σώμα, η σεροτονίνη συντίθεται από το αμινοξύ τρυπτοφάνη και τον μεταβολίτη της 5-υδροξυτρυπτοφάνη (5-ΗΤΡ). Η σεροτονίνη βρίσκεται σε πολλά φυτά, συμπεριλαμβανομένων φρούτων και λαχανικών. Στο κεντρικό νευρικό σύστημα, η σεροτονίνη θεωρείται ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ως νευροδιαβιβαστής στην ρύθμιση του θυμού, επιθετικότητας, θερμοκρασίας σώματος, ψυχικής διάθεσης, ύπνου, εμετού, σεξουαλικότητας, και όρεξης. Επιπλέον, η σεροτονίνη βρίσκεται εκτενώς στον ανθρώπινο γαστρεντερικό σωλήνα και φυλάσσεται κυρίως στα αιμοπετάλια του κυκλοφορικού συστήματος.

«Αδερφή» της σεροτονίνης είναι η ντοπαμίνη η οποία προκαλεί ευφορία και συγχρόνως διεγείρει την προσοχή και τη μάθηση και σχετίζεται με την κίνηση.

Αυτό που ανεβάζει τη σεροτονίνη στον εγκέφαλό μας είναι ο ήλιος, τα αθλήματα έντασης και ορισμένες τροφές που περιέχουν την ουσία (κυρίως μια διατροφή πλούσια σε καρύδια). Ο ανανάς και οι μπανάνες (βιολογικά μόνο) συγκαταλέγονται στις τροφές που περιέχουν σεροτονίνη. Ωστόσο η περιεκτικότητα των τροφών είναι μικρή και μετράται σε μg (εκατομμυριοστά του γραμμαρίου).

Ο εγκέφαλος αποτελείται από τρισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα που ονομάζονται νευρώνες. Tα νευρικά κύτταρα συνδέονται το ένα με το άλλο με συνάψεις αλλά ανάμεσα τους υπάρχει ένα μικρό χάσμα (περίπου 1/1.000 του χιλιοστού) το λεγόμενο συναπτικό χάσμα ή συναπτική σχισμή. Τα σήματα κινούνται μέσα σε νευρικά κύτταρα ως μικρό ηλεκτρικό φορτίο και οι νευροδιαβιβαστές απελευθερώνονται μέσω των συνάψεων, μεταφέροντας τα σήματα στα επόμενα νευρικά κύτταρα.

Πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι η σεροτονίνη διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αναγέννηση του ήπατος και προκαλεί κυτταρική διαίρεση σε όλο το σώμα.Χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης συσχετίζονται με αρκετές παθήσεις, επιθετική συμπεριφορά, θυμό, κλινική κατάθλιψη, ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές, ημικρανίες, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, εμβοές, ινομυαλγία, διπολική κατάθλιψη και διαταραχές άγχους.

Η σεροτονίνη επηρεάζει τον τρόπο που βλέπουμε και αντιμετωπίζουμε τον κόσμο. Βοηθά στον έλεγχο του θυμού και της παρορμητικής συμπεριφοράς και επηρεάζει έτσι σημαντικά τη λήψη αποφάσεων Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Science δείχνει ότι η πτώση των επιπέδων σεροτονίνης αρκεί για να εντείνει το θυμό και την επιθυμία για αντίποινα σε περιπτώσεις άδικης συμπεριφοράς …

Όταν έχουμε έντονη ανησυχία και φόβο, τα επίπεδα της σεροτονίνης πέφτουν, με αποτέλεσμα να μην αισθανόμαστε καλά και να χρειάζεται να ψάξουμε για τροφές που θα μας ανεβάσουν τη σεροτονίνη για να αισθανθούμε καλύτερα, οι οποίες είναι τα γλυκά, οι σοκολάτες και τα λιπαρά φαγητά.

Η σεροτονίνη, έχει το όνομά της από το λατινικό serum που σημαίνει πηκτό υγρό και από την ελληνική λέξη τόνος, συσπά τα αγγεία και παράλληλα, έχει δράση σαν νευροδιαβιβαστής στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

Η ελεύθερη σεροτονίνη, που υπάρχει, μεταφέρεται ξανά στο κύτταρο που το εκκρίνει και παράλληλα είναι το βασικό υλικό για την δημιουργία του μεταφορέα που κάνει αυτή την δουλειά.

Έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει πλέον και μια απλή σχέση μεταξύ σεροτονίνης εξωτερικής συμπεριφοράς και επικοινωνίας με τους άλλους ανθρώπους. Η σεροτονίνη φέρνει ευτυχία κι επιτυχία. Τον οραματισμό αλλά και την βίωση του τρόπου ζωής μας τον επηρεάζει καθοριστικά η σεροτονίνη.

Η σεροτονίνη είναι ένα τμήμα ανθρώπινης ορμόνης η οποία χρησιμεύει σαν νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο προκειμένου να μεταφέρει μια πληροφορία από το ένα νευροκύτταρο στο άλλο. Η σεροτονίνη επηρεάζει την όρεξη, τον ύπνο, την σεξουαλική διάθεση, την θερμοκρασία του σώματος και την διάθεση για επικοινωνία που έχει ο άνθρωπος.

Όταν υπάρχει αυξημένη σεροτονίνη στο σώμα αισθανόμαστε γαλήνιου, ευδαίμονες, εξισορροπημένοι ενώ αντίθετα όταν υφίσταται έλλειψη υπάρχει φόβος, κατάθλιψη, κατάπτωση, αποφυγή και τάση για επιθετική συμπεριφορά.

Όταν τα ελλείμματα της σεροτονίνης είναι διαρκείας παρουσιάζονται πολλές ψυχικές ασθένειες όπως διπολική κατάθλιψη, φοβίες, διαταραχές της τροφής, διαταραχές του ύπνου, αδυναμία απόδοσης και οξείς ημικρανίες.

Οι ρυθμίσεις στις αυξομειώσεις της σεροτονίνης μέσα στο κεντρικό νευρικό σύστημα, χωρίζει τους ανθρώπους σε δυο μεγάλες κατηγορίες. Σε αυτούς που η ρύθμιση γίνεται γρήγορα και είναι σωστή και επαρκής για τα κύτταρα και σε αυτούς που αργεί γίνεται λάθος και είναι ανεπαρκής.

Στην δεύτερη κατηγορία της πιο αργής διαδικασίας, είναι αυτοί που αντιδρούν αργά, έχουν καθυστέρηση επικοινωνίας, είναι ελευθέριοι, δεν αντιμετωπίζουν, δεν αναλαμβάνουν ευθύνη, δεν έχουν την ενέργεια που απαιτείται, απογοητεύονται εύκολα και κυρίως καταβάλλονται από φόβο και πανικό.

Ο επιχειρηματίας που θεωρεί ότι πέτυχε, έχοντας μεγάλο βαθμό αντιμετώπισης, υψηλή επικοινωνία, αναλαμβάνει ευθύνη δηλ. διαθέτει υπευθυνότητα, λογική, μαθαίνει από τα λάθη του και συνεχίζει ακάθεκτος να βαδίζει στο μονοπάτι του Σκοπού, είναι το τυπικό παράδειγμα για την καλή επεξεργασία της σεροτονίνης στον εγκέφαλο.

Σύμφωνα με τον κλινικό ψυχολόγο Dr David Feldstein, ο μηχανισμός των εθισμών είναι ο ίδιος με τον μηχανισμό που χρησιμοποιεί η φύση για να μας ενεργοποιήσει να προβούμε σε τρεις ενέργειες, που είναι θεμελιώδεις για την επιβίωσή μας και τη διαιώνιση του είδους μας. Αυτές είναι να τρώμε, να πίνουμε, να αποφεύγουμε να πληγωνόμαστε και να αναπαραγόμαστε (αυτοσυντήρηση, ασφάλεια, αναπαραγωγή). Η κινητοποίηση να προβαίνουμε στις παραπάνω ενέργειες έχει τη βάση της στο πρωτόγονο (ερπετικό) τμήμα του εγκεφάλου μας που ονομάζουμε «nucleus accumbens» και ρυθμίζεται από την αυξομείωση των δύο νευροδιαβιβαστών: της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης.

Η ντοπαμίνη μας κινητοποιεί να πράξουμε ό,τι χρειάζεται για να βρούμε τροφή, να εξασφαλίσουμε ασφάλεια και αναπαραγωγή. Όταν αισθανόμαστε πλήρεις, ασφαλείς και ικανοποιημένοι, τότε εκκρίνεται η σεροτονίνη. Η σεροτονίνη περιορίζει τη δράση της ντοπαμίνης, απενεργοποιώντας την πρωτόγονη κινητοποίησή μας για να ικανοποιήσουμε τις πρωταρχικές ανάγκες της τροφής και της αναπαραγωγής. Αν λύσουμε το πρόβλημα της ισορροπίας της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης στον οργανισμό μας, τότε θα είναι εύκολο για εμάς να σταματήσουμε κακές έξεις (εθισμούς) όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ, το πολύ φαγητό, τα γλυκά, τα ναρκωτικά. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που διακατέχονται από τις παραπάνω έξεις, έχουν χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης.

Περιορίστε τη ζάχαρη

Άτομα με χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης συχνά αναφέρουν έντονη λαχτάρα για ζάχαρη, κάτι που μάλλον αποτελεί σήμα από τον οργανισμό τους που τους τονίζει ότι χρειάζονται περισσότερο από αυτό τον πολύτιμο νευροδιαβιβαστή (επειδή η ζάχαρη παράγει ινσουλίνη, που με τη σειρά της παρέχει κάποιες από τις πιο βασικές συνθήκες που απαιτούνται για την παραγωγή σεροτονίνης). Όμως, το να ενδίδετε συνέχεια σε αυτή τη λαχτάρα δεν είναι και πολύ καλός τρόπος αντιμετώπισης, ειδικά για τον οργανισμό σας, καθώς έτσι αυξάνετε τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών όπως διαβήτη και καρδιαγγειακά προβλήματα και αλλάζετε τη διάθεση σας μόνο στιγμιαία.

Πρόσληψη περισσότερης βιταμίνης Β

Όλες οι βιταμίνες Β βοηθούν στη στήριξη της καλής σωματικής και ψυχικής υγείας μας, αλλά οι βιταμίνες Β6 και Β12, συγκεκριμένα, είναι γνωστές για τη βελτίωση της διάθεσης, χάρη στην ικανότητά τους να ενισχύουν την ποσότητα της σεροτονίνης στον εγκέφαλό μας. Το βιοχημικό εργοστάσιο του οργανισμού για να συνθέτει σεροτονίνη χρειάζεται τις βιταμίνες Β6, Β12 και το φολικό οξύ.Συνίσταται η χρήση συμπληρωμάτων βιταμινών Β που περιέχουν το συνδυασμό των βιταμινών Β1, Β2, Β6 και Β12, οι οποίες είναι αναγκαίες τόσο στο βιοχημικό κύκλο παραγωγής της σεροτονίνης όσο και στην απελευθέρωση του χημικού συστατικού GABA που είναι βασικός παράγοντας για τη ρύθμιση του επιπέδου του άγχους στο εγκέφαλο.

Τροφές που μας τα παρέχουν είναι οι πατάτες, οι μπανάνες, τα λαχανικά, τα ψάρια, το αβοκάντο, τα φύτρα, όλα μόνο βιολογικά. Πρόσφατη δημοσίευση στο περιοδικό Nature έδειξε πως άνθρωποι που έπασχαν από κατάθλιψη και λάμβαναν καθημερινά αυξημένη ποσότητα των βιταμινών Β6 και Β12, κατέγραψαν υποχώρηση της νόσου σε ποσοστό 92 %. Άλλη μια πρόσφατα δημοσιευμένη έρευνα έδειξε ότι άτομα μεγαλύτερης ηλικίας με κατάθλιψη βελτίωσαν την κατάσταση τους, αφού συμπλήρωσαν για λίγες εβδομάδες τη διατροφή τους με βιταμίνες Β. Συστήνεται ημερήσια ποσότητα των 50-100 mg.

Εργαστείτε σοβαρά για περισσότερη θετική ενέργεια και σκέψη

Σημαντική δεν είναι μόνο η διατροφή για την αύξηση των επιπέδων σεροτονίνης στον εγκέφαλο σας- οι ψυχολόγοι έχουν ανακαλύψει ότι η εγκαθίδρυση και διατήρηση μιας θετικής ματιάς στη ζωή οδηγεί σε μεγαλύτερες ποσότητες σεροτονίνης. Για παράδειγμα, μπορείτε να κρατάτε ένα ημερολόγια ευγνωμοσύνης, να περνάτε χρόνο με καλούς φίλους, να ακούτε χαλαρωτική μουσική, όλα αυτά μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση των νευροδιαβιβαστών και να βοηθήσουν στην ανακούφιση από την κατάθλιψη.

Κάποιοι άλλοι τρόποι ενίσχυσης της θετικότητας περιλαμβάνουν:

• Την απόρριψη αρνητικών επιρροών (εδώ συμπεριλαμβάνονται και οι τοξικοί άνθρωποι
• Περισσότερο χαμόγελο
• Χρήση επιβεβαιώσεων- μπορείτε να τις καταγράψετε και να τις λέτε φωναχτά
• Όταν μιλάτε για τα προβλήματα σας, επιλέξτε να εστιάσετε στην επίλυση τους και όχι στο ίδιο το πρόβλημα
• Ακούστε περισσότερη χαρούμενη μουσική
• Διαβάστε θετικά βιβλία και δείτε κωμωδίες

Προσθέστε περισσότερη πρωτεΐνη στη διατροφή σας

Τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη όπως τα αυγά, το τυρί και το άπαχο κρέας μπορούν να ενισχύσουν δραματικά τα επίπεδα τριπτοφάνης στο αίμα σας, παρέχοντάς σας και περισσότερη σεροτονίνη. Θυμηθείτε να τρώτε τον κρόκο και όχι απλά το ασπράδι, καθώς ο κρόκος είναι αυτός που περιέχει περισσότερη τριπτοφάνη.

Περισσότερους ξηρούς καρπούς

Όλοι οι ξηροί καρποί και οι σπόροι συνιστούν πηγές τριπτοφάνης, ένα από τα πολύτιμα αμινοξέα αναγκαία για τη σύνθεση σεροτονίνης. Αυτό σημαίνει ότι αν τα επιλέξετε ως σνακ, θα απολαύσετε και τα σχετικά οφέλη τους- όχι μόνο στη διάθεσή σας, αλλά επίσης και στην καρδιά, στο αναπνευστικό σύστημα και στην παραγωγή κυττάρων. Μια χούφτα ξηρών καρπών επίσης σας παρέχει μια καλή δόση φυτικών ινών, κρατώντας το γαστρεντερικό σας σύστημα σε υγιή κατάσταση και λειτουργία.

Ευεργετικό μασάζ

Ενώ όλοι γνωρίζουν ότι το μασάζ βοηθά πολύ τους κουρασμένους και ταλαιπωρημένους μύες μας, πολλοί λίγοι γνωρίζουν ότι αυτό το είδος θεραπευτικού αγγίγματος έχει άμεση επίδραση στα επίπεδα σεροτονίνης. Αυτό το πλεονέκτημα προέρχεται από το γεγονός ότι το μασάζ μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης, μια ορμόνη του στρες που μπλοκάρει τον εγκέφαλό σας από το να παράγει τη σωστή ποσότητα σεροτονίνης. Για την ακρίβεια, έρευνες υποδεικνύουν ότι μια μείωση της κορτιζόλης της τάξεως του 31% προκαλεί και μια πολύ καλύτερη διάθεση.

Γυμναστική

Όπως πηγαίνετε για περπάτημα για να αυξήσετε την ποσότητα έκθεσης στον ήλιο, βάλτε τα δυνατά σας, για να συνηθίσετε και την άσκηση, συγκεκριμένα την καρδιαγγειακή άσκηση. Οι ενδορφίνες που θα παράγονται από μια προσεκτική συχνή άσκηση αμέσως θα σας κάνουν να νιώσετε πιο γεμάτοι και ευχαριστημένοι, κυρίως εξαιτίας των αλλαγών στα επίπεδα σεροτονίνης.

Διαλογισμός

Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι η συχνή πρακτική του διαλογισμού αποτελεί έναν καταπληκτικό τρόπο διατήρησης των σωστών επιπέδων σεροτονίνης. Σε αυτό το στάδιο, υπάρχουν δεκάδες έμπιστες έρευνες που αποδεικνύουν τη σύνδεση ανάμεσα στο διαλογισμό και στη ψυχική υγεία, οπότε έχετε και πολλούς λόγους για να βάλετε αυτή τη συνήθεια στο καθημερινό σας πρόγραμμα.

Επίσης, όταν έχουμε αρνητικά συναισθήματα, διότι αισθανόμαστε να απειλείται η ασφάλειά μας, η διατροφή μας ή η σεξουαλική ικανοποίησή μας, τα επίπεδα της σεροτονίνης μας είναι πολύ χαμηλά, με αποτέλεσμα τα επίπεδα της ντοπαμίνης να είναι πάρα πολύ υψηλά και να αισθανόμαστε την έντονη λαχτάρα να φάμε, να πιούμε ή να κάνουμε σεξ. Άρα, όταν τρώμε, δεν έχουμε το αίσθημα της ικανοποίησης και του κορεσμού, αλλά θέλουμε να τρώμε και να πίνουμε συνεχώς, να καπνίζουμε, να παίρνουμε ναρκωτικά, αφού λόγω του φόβου τα επίπεδα της σεροτονίνης παραμένουν χαμηλά και δεν μπορούμε να έχουμε το αίσθημα της ικανοποίησης.

Σεροτονίνη και Τρυπτοφάνη

Η πηγή της τρυπτοφάνη είναι οι τροφές που καταναλώνουμε και πιο συγκεκριμένα μεγάλη περιεκτικότητα σε τρυπτοφάνη έχουν οι μαύρες σοκολάτες, οι μπανάνες, μόνο οι βιολογικές, τα ζυμαρικά, μόνο από ντίνκελ, το ψωμί χωρίς γλουτένη και τα λιπαρά φρέσκα ψάρια (σολομός, σκουμπρί, σαρδέλα) και κυρίως τα εκχυλίσματα ελαίων από ψάρια.

Πρόσφατη έρευνα Αμερικανών επιστημόνων επέδειξε πως τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ή αλλιώς λινολεϊκά οξέα, παίζουν βασικότατο ρόλο στην αύξηση της συγκέντρωσης της σεροτονίνης. Πέραν αυτού αξίζει να σημειωθεί πως το 43 % των λιπιδίων των κυτταρικών μεμβρανών των νευρικών κύτταρων του εγκεφάλου ανήκουν στην κατηγορία αυτή.

Ο σολομός, οι σαρδέλες, το σκουμπρί, ο τόνος, το έλαιο λιναρόσπορου και το λιναρέλαιο ψυχρής σύνθλιψης είναι πλούσιες πηγές για τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ή αλλιώς λινολεϊκά οξέα. Συνίσταται επίσης η χρήση συμπληρωμάτων ελαίων από ψάρια.

Η καλή ζωή περνάει και απ’ το στομάχι μας.

Ηλιακό φως, εποχική συναισθηματική διαταραχή και σεροτονίνη

Είναι γνωστό το φαινόμενο της χειμωνιάτικης κατάθλιψης, το σύνδρομο που αναφέρεται ως «εποχική συναισθηματική διαταραχή» (seasonal affective disorder ή SAD), το οποίο έναν στους χίλιους ανθρώπους στις βόρειες πολιτείες των ΗΠΑ, ενώ στις νότιες, όπου η μέρα διαρκεί περισσότερο, ο αριθμός τους είναι πολύ μικρότερος. Οι πάσχοντες από το σύνδρομο εποχικής συναισθηματικής διαταραχής είναι κατά τα άλλα υγιείς αλλά πέφτουν σε κατάθλιψη το φθινόπωρο και το χειμώνα και συχνά περνάνε φάση ύφεσης το καλοκαίρι και την άνοιξη. Στα συμπτώματα της διαταραχής αυτής θα πρέπει να προστεθεί και η τάση για ασυνήθιστα μακρύ ύπνο τις χειμωνιάτικες νύ­χτες, που συνεχίζεται για 10 ή και περισσότερες ώρες.

Είναι γνωστό ότι η ανθρώπινη διάθεσή σχετίζεται με τον ήλιο. Πράγματι, τον χειμώνα κάποιοι άνθωποι είναι  λιγότερο χαρούμενοι. Τις συννεφιασμένες ημέρες και μεγάλες νύχτες πέφτει η διάθεση και η ενέργειά τους. Το 1898 ο διάσημος Βρετανός εξερευνητής, ο Cook, έγραφε στο ημερολόγιο του στην Αρκτική:

«Ο χειμώνας και το σκοτάδι άρχισαν σιγά σιγά αλλά σταθερά να μας εκνευρίζουν. Δεν είναι δύσκολο να διαβάσει κανείς στα πρόσωπα των συντρόφων μου τις σκέψεις και την κακοκεφιά τους… Η μαύρη κουρτίνα που έπεσε στον εξωτερικό κόσμο, εδώ στις παγωμένες ερημιές, κατεβαίνει και στον εσωτερικό κόσμο της ψυχής μας».

Πρώτος που συνδύασε την κατάθλιψη με το φως του ήλιου ήταν ο ψυχίατρος P. S. Mueller στο Εθνικό Ινστιτούτο Διανοητικής Υγείας (NIMH) στη Νέα Υόρκη, στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Μια 29άχρονη ασθενής του, που παρουσίαζε έντονο το φαινόμενο της χειμωνιάτικης κατάθλιψης, έτυχε να ταξιδέψει στην ηλιόλουστη Τζαμάικα το χειμώνα. Εκεί, η μέρα είναι ίση με τη νύχτα και βασιλεύει η αιώνια άνοιξη. Ύστερα από λίγες ημέρες παραμονής της, τα δυσάρεστα συμπτώματα γιατρεύτηκαν από μόνα τους. Ο Mueller, τότε, υπέθεσε ότι το ηλιακό φως έπαιζε ρόλο στην διάθεση. Την υπόθεση του επιβεβαίωσε η αισθητή βελτίωση ασθενών, που υποβλήθηκαν σε φωτοθεραπεία με τεχνητό φως, ανάλογο με το ηλιακό, επί μία εβδομάδα.

Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή οφείλεται στην πτώση της σεροτονίνης που παρατηρείται κατά τους μήνες με μειωμένη ηλιοφάνεια. Δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητό με ποιο τρόπο το ηλιακό φως και η φωτοθεραπεία προκαλούν τις θετικές επιδράσεις τους. Όμως η αύξηση της παραγωγής της σεροτονίνης είναι ένα από τα αποτελέσματα της δράσης του φωτός που φαίνεται ότι βελτιώνει τη ψυχική και συναισθηματική κατάσταση. Η παραγωγή της σεροτονίνης στον εγκέφαλο είναι χαμηλότερη κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ο ρυθμός παραγωγής της είναι άμεσα συνδεδεμένος με τη διάρκεια και ένταση της ηλιοφάνειας.

Εγκεφαλογραφήματα που έχουν γίνει σε διαφορετικές εποχές του χρόνου έχουν αποκαλύψει διακυμάνσεις στη συγκέντρωση μιας πρωτεΐνης, η οποία είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά της σεροτονίνης από το ένα κύτταρο στο άλλο. Όλα τα ευρήματα, επιβεβαιώνουν ότι η λιακάδα ισοδυναμεί με ευτυχία. Άνθρωποι που ζουν σε περιοχές με περισσότερο ήλιο είναι πιο εξωστρεφείς και αισιόδοξοι απ΄ ό,τι οι κάτοικοι του πλανήτη που ζουν σε περιοχές με λιγότερο ήλιο. Σ’ ορισμένες περιοχές της Νορβηγίας, όπου μεταξύ Νοεμβρίου και Ια­νουαρίου ο ήλιος εξαφανίζεται από τον ορίζοντα, παρατηρείται σε πολ­λούς ανθρώπους αϋπνία, κατάθλιψη, αύξηση βάρους, επιθετικότητα. Στο νότιο ημισφαίριο τα φαινόμενα αυτά εμφανίζονται τον Ιούνιο και τον Ιού­λιο, μήνες που συμπίπτουν με το δικό τους χειμώνα. Δεν υπάρχει αμφιβο­λία ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής, που δεν επιτρέπει στους ανθρώπους των πόλεων να βγαίνουν και να περπατάνε στη λιακάδα, επιδεινώνει τα φαινόμενα αυτά, ιδιαίτερα σ’ όσους ζουν στις βόρειες χώρες.

Γι αυτό οι μεσογειακές χώρες λέμε πως είναι «ευλογημένες» με τον άπλετο και ζωογόνο ήλιο τους.

Σεροτονίνη, τρυπτοφάνη και υδατάνθρακες: 

Είπαμε πως η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που παράγεται στον οργανισμό από το απαραίτητο αμινοξύ τρυπτοφάνη (όπως και η μελατονίνη). Απαραίτητο αμινοξύ σημαίνει ότι δεν το παράγει το σώμα μα και άρα θα πρέπει απαραιτήτως να ληφθεί από τη διατροφή. Η έρευνα βοηθά να εξηγηθεί γιατί ορισμένοι άνθρωποι γίνονται επιθετικοί όταν πεινούν. Η τρυπτοφάνη που χρειάζεται ο οργανισμός για να παράσχει σεροτονίνη αποκτιέται μόνο από τη διατροφή. Πράγματι, ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η ελλιπής πρόσληψη τρυπτοφάνης μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη, αϋπνία και ανησυχία, μειωμένη κριτική ικανότητα ακόμα και βία.

Η πηγή της τρυπτοφάνης είναι τα πρωτεϊνούχα τρόφιμα όπως  ψάρι, όσπρια, γαλακτοκομικά προϊόντα, ξηροί καρποί και αυγά. Ο λόγος που μερικές φορές τρελαινόμαστε για σοκολάτα είναι ότι περιέχει τρυπτοφάνη. Επιπρόσθετα, η μαύρη σοκολάτα εκτός από τρυπτοφάνη, περιέχει και σεροτονίνη. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές φορές έχουμε την έντονη επιθυμία για σοκολάτα και νιώθουμε την εξάρτηση από αυτή. Τρώγοντας έστω και δύο κομμάτια σοκολάτας, αμέσως χαλαρώνουμε και νιώθουμε χαρούμενοι και ήρεμοι. Αξίζει να αναφερθεί εδώ ότι το γιαούρτι περιέχει το αμινοξύ την τυροσίνη, είναι είναι βασικό στην παραγωγή ντοπαμίνης, νοραδρεναλίνης και άλλων νευροδιαβιβαστών.

Η έλλειψη σεροτονίνης μπορεί να εξηγήσει τις λιγούρες που μερικές φορές εμφανίζονται για κατανάλωση υδατανθράκων. Σε ορισμένους ανθρώπους εμφανίζεται μια ακατάσχετη επιθυμία για σοκολάτες, γλυκά, κουλουράκια και άλλα ζυμαρικά. Πρόκειται για το «σύνδρομο των υδατανθράκων», όπως μερικές φορές ονομάζεται. Το φαινόμενο αυτό σχετίζεται επίσης με μια κατάσταση κατάθλιψης που εμφανίζεται σε ορισμένες γυ­ναίκες πριν από την περίοδο τους. Στα συμπτώματα περιλαμβάνο­νται: κατάθλιψη, λήθαργος και ανικανότητα για συγκέντρωση. Αυτά τα συμπτώματα συν­δυάζονται μερικές φορές με ισχυρή επιθυμία για φαγητό, που έχει ως επα­κόλουθο την αύξηση του βάρους.

Ένα γεύμα που περιέχει υδατάνθρακες (γλυκόζη) οδηγεί σε έκκριση ινσουλίνης, η οποία βοηθά στην ταχύτερη διείσδυση της τρυπτοφάνης στον εγκέφαλο και αυτό καταπραΰνει τα συναισθήματα και την κακή διάθεση. Η σεροτονίνη βρίσκεται συνήθως στο αίμα σε μικρά ποσοστά. Ο ρυθμός μετατροπής της τρυπτοφάνης σε σεροτονί­νη επηρεάζεται από τη συμμετοχή των υδατανθράκων στη διατροφή. Οι υδατάνθρακες, και ειδικότερα η γλυκόζη, διεγείρουν την έκκριση της ινσουλίνης, μια αναβολική ορμόνη η οποία βάζει τη γλυκόζη και τα αμινοξέα στους ιστούς, π.χ. τους μυς.

Το ποσοστό, όμως, ειδικά της τρυπτοφάνης στο αίμα δεν επηρεάζεται από την ινσουλίνη κι έτσι, εφόσον τα άλλα αμι­νοξέα οδηγούνται στους μυς από την ινσουλίνη, το ποσοστό της τρυπτοφάνης στο αίμα αυξάνεται, με την κατανάλωση υδατανθράκων. Έτσι αυξάνεται η ποσότητα της τρυπτοφανης που μεταφέρεται με το αίμα στον εγκέφαλο όπου μετατρέπεται σε σεροτονίνη. Μέσω αυτού του μηχανισμού ανεβαίνει η  στάθμη της σεροτονί­νης με την κατανάλωση υδατανθράκων. Η σεροτονινη ρυθμίζει ακόμα τη γενική διάθεση του οργανισμού και προκαλεί υπνηλία. Πλούσια σε υδατάνθρα­κες γεύματα δημιουργούν αισθήματα κόπωσης και υπνηλίας στους υγιείς ανθρώπους, αυξάνοντας το ποσοστό σε­ροτονίνης. Αυτό όμως δεν συμβαίνει σε όσους πάσχουν από έλλειψη σεροτονίνης.

Φάρμακα που ασκούν δράση ανάλογη με αυτή της σεροτονίνης, δη­μιουργούν παρόμοια αποτέλεσμα, μειώνουν την επιθυμία, όσων πάσχουν, να καταναλίσκουν συνεχώς υδατάνθρακες. Η φενφλουραμίνη, για παράδειγμα, διευκολύνει την έκκριση σεροτονίνης στις συνάψεις των νευρώνων του εγκεφάλου. Τα ίδια φάρμακα είναι δραστι­κά στην περίπτωση της χειμωνιάτικης κατάθλιψης και των ανωμαλιών της περιόδου. Ακόμα, είναι δραστικά και σε ελαφρότερες περιπτώσεις, όπως σε γυναίκες που το βάρος τους έχει ξεφύγει από το κανονικό ή παρουσιά­ζουν κατάθλιψη, είτε από κληρονομική προδιάθεση, είτε γιατί προέρχο­νται από οικογένειες αλκοολικών.

Η φενφλουραμίνη και άλλα ανάλογα βοηθούν στη μείωση του βάρους, μειώνοντας την επιθυμία για κατανάλω­ση υδατανθράκων. Αντίθετα, φάρμακα που δεσμεύουν την παραγωγή σεροτονίνης παρουσιάζουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Όλα αυτά δείχνουν ότι η σεροτονίνη παίζει ρόλο ακόμα και στο αδυνάτισμα. Γι’ αυτό ίσως τον χειμώνα οι περισσότεροι άνθρωποι του βόρειου ημισφαιρίου αυξάνουν το σωματικό βάρος τους.

Σεροτονίνη περιέχουν σε αξιόλογη ποσότητα μόνο ορισμένα είδη καρυδιών. Πιο μικρές ποσότητες περιέχουν τα φρούτα και τα λαχανικά. Επίσης, όπως είπαμε, η μαύρη σοκολάτα περιέχει τρυπτοφάνη και σεροτονίνη. Συνηθίζεται να λέγεται ότι η σοκολάτα αυξάνει την παραγωγή σεροτονίνης και μ’ αυτό τον τρόπο ανεβάζει την ψυχολογική διάθεση. Αλλά η σοκολάτα ανεβάζει τη διάθεση και λόγω άλλων διεγερτικών ουσιών όπως είναι η καφεΐνη και η θεοβρωμίνη. Να σημειωθεί ότι η βιταμίνη C είναι σημαντική διότι χρειάζεται για τη μετατροπή της τρυπροφάνης σε σεροτονίνη.

Τροφές µε υψηλή συγκέντρωση σε σεροτονίνη (µg ανά γραμμάριο)

Butternuts (Juglans cinerea) 398 ± 90

Μαύρα καρύδια (Junglans nigra) 304 ± 46

Καρύδια Αγγλίας (Juglans regia) 87 ± 20

Shagbark (Caraya ovata) 143 ± 23

Mockernut (Caraya tomentosa) 67 ± 13

Pecans (Caraya illinoensis) 29 ± 4

Sweet Pignuts (Caraya ovalis) 25 ± 8

Μπανάνες 30 ± 7.5

Ανανάς 17.0 ± 5.1

Μπανάνα 15.0 ± 2.4

Ακτινίδιο 5.8 ± 0.9

Δαµάσκηνα 4.7 ± 0.8

Ντοµάτες 3.2 ± 0.6

Αβοκάντο 1.6 ± 0.40

Ακτινίδιο – Haas (California) 1.5 ± 0.21

Ακτινίδιο – Fuerte (California) 0.2 ± 0.04

Ακτινίδιο – Booth (Florida) 1.3

Ακτινίδιο – Dates 0.9

Grapefruit (γκρέιπφρουτ) 0.9

Canteloupe (Μηλοπέπονο, πεπόνι) 0.6

Honeydew πεπόνι 0.2

Ελιές (Μαύρες) 0.2

Μπρόκολο 0.2

Μελιτζάνα 0.2

Σύκα 0.1

Σπανάκι 0.1

Παρενέργειες της Σεροτονίνης

Πρέπει τέλος να επισημανθεί, ότι καλή η σεροτονίνη αλλά «μέτρον άριστον». Όσοι ακολουθούν αντικαταθλιπτική αγωγή υπάρχει περίπτωση να εμφανίσουν το λεγόμενο ”σύνδρομο σεροτονίνης ή σεροτονινεργικό σύνδρομο” λόγω υπερβολικής συσσώρευσης της ορμόνης στον οργανισμό τους ειδικά σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα εμφανίζεται υψηλή αρτηριακή πίεση, ζάλη, αποπροσανατολισμός, σπασμοί, κράμπες και αυξημένη αίσθηση ζέστης. Οπότε δεν χρειάζεται να καταφεύγετε σε υπερβολές με την σεροτονίνη, ούτε και με καμία άλλη βιταμίνη ή τρόφιμο.

Το παραπάνω άρθρο προέρχεται από την κλινική διατροφολόγο Κατερίνα Μηστριώτη και περιέχει προσθήκες και από άλλες πηγές στο διαδίκτυο.

Read More