Εχινόκοκκος Εξαρση

 Από τι προκαλείται ο Εχινόκοκκος;

 

O Echinococcus granulosus είναι ένα σκώληκας-παράσιτο που ζει στο έντερα των σκύλων. Τα αυγά περνούν με τα κόπρανα του σκύλου στο εξωτερικό περιβάλλον και από εκεί με μολυσμένα χέρια ή τροφές να εγκατασταθούν μέσα  στον ανθρώπινο οργανισμό. Εκεί εκκολάπτονται σε εξάκανθο έμβρυο και εγκαθίστανται σε κάποιο σημείο του οργανισμού, συνήθως το ήπαρ, όπου και δημιουργούν κύστεις (εχινόκοκκος κύστη).

Η ασθένεια αυτή γενικά προσβάλει μεσήλικες ή ηλικιωμένα άτομα σε περιοχές όπου άνθρωποι και σκυλιά βρίσκονται σε οικεία σχέση. Στις ΗΠΑ είναι σπάνια, αλλά η μετανάστευση από χώρες όπου η εχινοκοκκίαση ευδοκιμεί, μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου.

 

Ποια είναι τα συνήθη συμπτώματα της νόσου;

 

Στις περισσότερες περιπτώσεις τα συμπτώματα απουσιάζουν και παρατηρούνται μόνο σε περιπτώσεις όπου η αύξηση της κύστης δημιουργεί πιεστικά φαινόμενα στους γύρω ιστούς ή σπάσει. Μπορεί να παρατηρηθούν:

 

• Κοιλιακό άλγος, κυρίως στην δεξιά περιοχή της άνω κοιλίας.
• Πυρετός, φρίκια, εξανθήματα ή ίκτερος.
• Ψηληφητή μάζα στο δεξιό υπογάστριο.

Πως τίθεται η διάγνωση;

 

Τη διάγνωση μπορεί κάποιος να την υποπτευθεί σ’ ένα άτομο με τα παραπάνω συμπτώματα, ειδικά εάν αυτό προέρχεται από μια περιοχή όπου η εχινοκοκκίαση είναι συχνή.

 

Ακτινογραφία κοιλίας: Αυτή μπορεί να δείξει έναν αποτιτανωμένο δακτύλιο, κάτι που μπορεί να υποδηλώνει εχινόκοκκο κύστη.

 

Υπερηχογράφημα: Το υπερηχογράφημα αποτελεί μια  διαγνωστική μέθοδο, κατά την οποία από μια συσκευή εκπέμπονται ραδιοκύματα, μέρος των οποίων ανακλάται στους ιστούς και επιστρέφει σε ένα δέκτη, ο οποίος μετατρέπει την πληροφορία αυτή σε εικόνα. Αποτελεί ακίνδυνο και ανώδυνο τρόπο για την εξέταση του ήπατος.

 

CT ή ΜRI: Ειδικές ακτινογραφίες λαμβάνονται από ειδικό μηχάνημα που μοιάζει με μεγάλο κύλινδρο. Ο ασθενής ξαπλώνει στο κρεβάτι στο εσωτερικό του κυλίνδρου. Λαμβάνονται ακτινογραφίες που απεικονίζουν σε πολύ λεπτές τομές το σημείο (εν προκειμένω την άνω κοιλία και το ήπαρ) που μας ενδιαφέρει. Έτσι μας δίνεται η δυνατότητα να παρατηρήσουμε το παρέγχυμα του ήπατος με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια. Οι εχινόκοκκες κύστεις εμφανίζουν πολύ χαρακτηριστή εικόνα.

 

Ποια είναι η θεραπεία της νόσου;

 

Η θεραπεία συνήθως είναι χειρουργική για να εξαλειφθούν τα συμπτώματα ή να αποτραπούν οι επιπλοκές. Συνίσταται στην αφαίρεση της κύστης αφού πρώτα νεκρωθούν τα παράσιτα με έγχυση ειδικών διαλυμμάτων και στη συνέχεια αφαίρεση του τοιχώματος της κύστης ή μέρους αυτής. Οι τεχνικές είναι διάφορες και μία από αυτές έχει περιγραφεί και τον συγγράφοντα.Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί ακόμη και ηπατεκτομή. Οι επεμβάσεις αυτές μπορεί να γίνουν λαπαροσκοπικά εφόσον ανάλογα με τις ειδικές συνθήκες.

 

Πρόσφατα έχουν δοκιμαστεί και άλλες τεχνικές όπως η καταστροφή με RF, η αναρρόφηση με σωλήνα λιποαναρρόφης κα.

Η φαρμακευτική θεραπεία που υπάρχει μέχρι σήμερα (αλβενδαζόλη, μεβενδαζόλη) χορηγείται προοεγχειρητικά και μετεγχειρητικά. Θεωρείται ότι έχει καλύτερα αποτελέσματα όταν συνδυάζεται με τη χειρουργική.

Για περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε να απευθυνθείτε στα σχετικά άρθρα του ιατρού που έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή περιοδικά και στο βιβλίο του, που μπορείτε να βρείτε στη σελίδα Διεθνείς Δημοσιεύσεις και Συγγραφή βιβλίων.

 

Τι χρειάζεται για την επέμβαση;

 

Η κατάσταση και η λειτουργία του ήπατος εξετάζονται διεξοδικά

Επιπροσθέτως προεγχειρητικά θα γίνουν εξετάσεις αίματος, ούρων, καρδιάς (ΗΚΓ) και πνευμόνων (ακτινογραφία).

Μπορεί να σας χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή η οποία προκαλεί υπνηλία πριν τη μεταφορά σας στο χειρουργείο (προνάρκωση).

Δεν πρέπει να φάτε ούτε να πιείτε τίποτα για τουλάχιστον 8 ώρες πριν την επέμβαση.

 

Που αποσκοπεί το χειρουργείο;

 

Οι στόχοι της επέμβασης είναι οι ακόλουθοι:

 

• Η πλήρης αφαίρεση της κύστης, καθώς η παραμονή και ενός μικρού τμήματος της μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργία νέας.
• Η αφαίρεση των «θυγατέρων» κύστεων.
• Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης.
• Η συρραφή τυχόν ανοικτών χολαγγείων
• Ο ασθενής δεν θα μεταγγιστεί αίματος εκτός και αν είναι απολύτως απαραίτητο.
• Η επέμβαση διαρκεί περίπου 2 έως 4 ώρες.

Τι ακολουθεί μετά την επέμβαση;

 

Θα ενημερωθείτε για τα φάρμακα που πρέπει να λαμβάνετε στο σπίτι, τις επισκέψεις στον ιατρό μετά την επέμβαση για παρακολούθηση και την αφαίρεση των ραμμάτων.

Με έγκαιρη παρέμβαση, η επιβίωση και η θεραπεία είναι πιθανή σχεδόν σε όλους τους ασθενείς.

 

Υπάρχουν επιπλοκές;

 

Όπως σε κάθε επέμβαση υπάρχει πάντοτε ο κίνδυνος επιπλοκών. Σε αυτή την επέμβαση στις συνήθεις επιπλοκές συμπεριλαμβάνονται αιμορραγία, πνευμονία, καρδιολογικά προβλήματα, θρόμβωση, ίκτερος, λοίμωξη του τραύματος, κ.ά. Οι επιπλοκές βέβαια εξαρτώνται από την ηλικία του ασθενούς, τα συνοδά προβλήματα υγείας, την εντόπιση της κύστης, το μέγεθός της, την τεχνική κα

 

Τι θα χρειαστεί να προσέχω μετά την επέμβαση;

 

• Μπορείτε να περπατάτε όσο θέλετε και να ανεβαίνετε σκάλες, αλλά μην το παρακάνετε.
• Ακολουθείστε τη δίαιτα που σας πρότειναν οι θεράποντες ιατροί.
• Μπορείτε να κάνετε ντους όσο συχνά θέλετε. Οι γάζες δεν αποτελούν πρόβλημα, διότι αφού τελειώσετε το ντους μπορείτε να τις αλλάξετε με καθαρές και στεγνές.
• Μην οδηγείτε αυτοκίνητο και μην επιστρέψετε στην εργασία σας μέχρις ότου το συζητήσετε με τον ιατρό σας και σας επιτρέψει.

Read More

Πλαστά και επικύνδινα φάρμακα στην αγορά

 Του Δημήτρη Καραγιώργου

Χιλιάδες ζωές ανθρώπων, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, χάνονται από τη χρήση φαρμάκων – ‘μαϊμού’. Αναποτελεσματικά σκευάσματα ή φάρμακα, τα οποία περιέχουν τοξικές ουσίες, κατακλύζουν την παγκόσμια αγορά, έχοντας ετήσιο τζίρο πάνω από 32 δισεκατομμύρια δολάρια!

Το ενδιαφέρον αυτό θέμα προσέγγισαν με εργασία τους, γιατροί και νοσηλευτές του νοσοκομείου ‘Ερυθρός Σταυρός’ (Ελένη Μουρτζούκου, Σταυρούλα Μπούρα, Χρυσούλα Δρίτσα) και ο παθολόγος του ‘Ερρίκος Ντυνάν’ κ. Σωτήρης Δρίτσας.

Η εργασία αναφέρεται στις απομιμήσεις φαρμάκων, οι οποίες υπερβαίνουν το 10% της παγκόσμιας αγοράς. Το 25% των φαρμάκων που διοχετεύονται στις υπό ανάπτυξη χώρες είναι κατώτερης ποιότητας με τεράστια κέρδη των εμπλεκόμενων εταιρειών.

Τα κατώτερης ποιότητας φάρμακα και οι απομιμήσεις φαρμάκων αποτελούν ένα παγκόσμιο πρόβλημα που αφορά σε αναπτυσσόμενες και ανεπτυγμένες χώρες, εξαπλώνεται διαρκώς με ανησυχητικούς ρυθμούς κι έχει πολλές δυσμενείς επιπτώσεις.

Το Διαδίκτυο είναι ένα μέσο που διευκολύνει το εμπόριο των φαρμάκων αυτών, μέσω της δημιουργίας μη νόμιμων ηλεκτρονικών φαρμακείων.

Φάρμακα κατώτερης ποιότητας είναι προϊόντα των οποίων η σύνθεση και τα συστατικά δεν συμφωνούν με τις ορθές επιστημονικές προδιαγραφές παρασκευής τους, δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ποιότητας και, συνεπώς, είναι αναποτελεσματικά και συχνά επικίνδυνα για τον ασθενή.

Η δημιουργία των φαρμάκων αυτών μπορεί να οφείλεται σε αμέλεια, ανθρώπινο λάθος, ανεπαρκείς οικονομικούς πόρους ή σε εσκεμμένη απομίμηση. Οι απομιμήσεις είναι σκευάσματα τα οποία εσκεμμένα και δολίως έχουν χαρακτηρισθεί ως σεβόμενα την ταυτότητα και την πηγή τους.

Αποτελούν κατώτερης ποιότητας φάρμακα που παράγονται για παράνομο κέρδος. Η απομίμηση μπορεί να αφορά σε προϊόντα με σωστά συστατικά αλλά ψευδή συσκευασία, με λανθασμένα συστατικά ακόμη και τοξικές ουσίες, χωρίς ενεργά συστατικά ή με λανθασμένη ποσότητα ενεργών συστατικών.

Μπορεί να είναι απορριπτέα ή ληγμένα προϊόντα που έχουν αποσυρθεί από την αγορά, έχουν αποκτηθεί από τους παραποιητές επαναχαρακτηριζόμενα ως γνήσια και εισάγονται ξανά στην κυκλοφορία. Αντιγραφή εφαρμόζεται σε εμπορικά αλλά και σε μητρικά φάρμακα.

Τεράστιος τζίρος

Υπολογίζεται πως οι απομιμήσεις φαρμάκων υπερβαίνουν το 10% της παγκόσμιας αγοράς φαρμάκων, το 25% των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται από τις αναπτυσσόμενες χώρες είναι κατώτερης ποιότητας, ενώ τα ετήσια κέρδη από το παράνομο αυτό εμπόριο εκτιμάται πως υπερβαίνουν τα 32 δισεκατομμύρια δολάρια.

(WHO).

Όσον αφορά στις κατηγορίες των φαρμακευτικών ουσιών, στις μεν πλούσιες χώρες τα φάρμακα που συχνότερα ‘πλαστογραφούνται’ είναι ακριβά φάρμακα που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής, όπως ορμονικά σκευάσματα, αντιϊσταμινικά και φάρμακα που καταπολεμούν δυσλειτουργία στύσης, ενώ στις αναπτυσσόμενες φάρμακα απαραίτητα για την αντιμετώπιση ασθενειών επικίνδυνων για τη ζωή, όπως η ελονοσία, η φυματίωση και το AIDS.

Γενικότερα, έχουν αναφερθεί απομιμήσεις που αφορούν σε παυσίπονα, αντιπυρετικά, αντιασθματικά, αντιαλλεργικά, αντιβιοτικά, αντισυλληπτικά και σκευάσματα εναλλακτικής ιατρικής. Η Κίνα, η Νιγηρία, η Πρώην Σοβιετική Ένωση, η Αίγυπτος, το Πακιστάν, η Ινδία, η Ινδονησία αναφέρονται ως χώρες παραγωγής απομιμήσεων.

Το υψηλό κόστος φαρμάκων σε αντιδιαστολή με τις σαφώς χαμηλότερες τιμές των απομιμήσεων, η έλλειψη βασικών φαρμάκων σε φτωχές χώρες, τα διαβρωμένα συστήματα υγείας με ανεπαρκείς μηχανισμούς και φορείς ελέγχου, η ελλιπής ή χαλαρή νομοθεσία, αλλά και η μη ορθή χρήση του Internet είναι παράγοντες που προωθούν την εξάπλωση του εμπορίου απομιμήσεων φαρμάκων.

Επιπτώσεις στην υγεία

Οι σοβαρές συνέπειες που προκύπτουν από τη χρήση των φαρμάκων αυτών πρέπει να θέσουν σε συναγερμό τα συστήματα Υγείας των χωρών που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα.

Θεραπευτική αποτυχία, αυξημένη νοσηρότητα, τοξικότητα και παρενέργειες όταν η ποσότητα της ενεργού ουσίας στο σκεύασμα υπερβαίνει τα καθορισμένα όρια, απρόβλεπτες παρενέργειες, διάβρωση της δημόσιας εμπιστοσύνης στην υγειονομική περίθαλψη, αυξημένη θνητότητα κυρίως στις υπό ανάπτυξη χώρες είναι οι βασικότερες συνέπειες.

Επίσης, η χρήση κατώτερης ποιότητας αντιβιοτικών οδηγεί σε μικροβιακή αντίσταση, η οποία καθιστά αναποτελεσματικά τα αυθεντικά αντιβιοτικά. Υπολογίζεται ότι το 5% των αντιβιοτικών που πωλούνται παγκοσμίως είναι απομιμήσεις.

Δυστυχώς, ο εντοπισμός των παράνομων σκευασμάτων, ακόμη και από επίσημους οργανισμούς (FDA), γίνεται όλο και πιο δύσκολος διότι οι παρασκευαστές τους ανταποκρίνονται, μέσω της προηγμένης τεχνολογίας, στη δημοσιοποίηση του θέματος και την ενημέρωση του κοινού.

Έτσι, δημιουργούν σκευάσματα που δεν διαφέρουν σε τίποτα από τα αντίστοιχα αυθεντικά, με παρόμοιες συσκευασίες και ετικέτες, ενώ συχνά αναγράφουν στη συσκευασία νέες ημερομηνίες λήξης, σε φάρμακα που έχουν ήδη λήξει.

Εγκληματική συμπεριφορά

Το 1995, 2.500 θάνατοι σημειώθηκαν στο Νίγηρα μετά από εμβολιασμό 50.000 συνολικά ατόμων με απομίμηση εμβολίου κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας μηνιγγίτιδας.

Η κατανάλωση ενός σιροπιού με βάση την παρακεταμόλη, το οποίο είχε παρασκευασθεί με diethylene glycol (μια τοξική χημική ουσία που χρησιμοποιείται ως αντιψυκτικό) οδήγησε σε 89 θανάτους στην Ταϊτή το 1995 και σε 30 θανάτους βρεφών στην Ινδία το 1998.

Εκτιμάται πως από τους 1 εκατομμύριο θανάτους ετησίως που οφείλονται στην ελονοσία, οι 200.000 θα μπορούσαν να αποφευχθούν, εάν τα φάρμακα που χορηγούνται ήταν αποτελεσματικά και καλής ποιότητας.

Μια έρευνα απέδειξε ότι το 38% των σκευασμάτων artusenate (ένα από τα βασικότερα ανθελονοσιακά που χρησιμοποιούνται στην Ασία) ήταν απομιμήσεις και δεν περιείχαν κανένα ενεργό συστατικό.

Το 1999, 30 θάνατοι σημειώθηκαν στην Καμπότζη, λόγω λήψης των ανθελονοσιακών sulphadoxine-pyrimethamine, τα οποία πωλούνταν ως artusenate. Ένας από τους κινδύνους που προκύπτουν κατά την παρασκευή φαρμάκων υπό μη ιδανικές συνθήκες είναι η επιμόλυνσή τους με μικροοργανισμούς.

Το 1999 παρατηρήθηκε έξαρση μετεγχειρητικών οφθαλμικών λοιμώξεων σε οφθαλμολογική κλινική που, όπως αποδείχθηκε, οφειλόταν στη χρήση επιμολυσμένων με Pseudomonas Aeruginosa και άλλους μικροοργανισμούς κολλυρίων γενταμυκίνης.

Το Διαδίκτυο

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν το Internet για αγορά φαρμακευτικών σκευασμάτων, γεγονός το οποίο εκμεταλλεύονται κυκλώματα για την προώθηση του εμπορίου μη εγκεκριμένων, κατώτερης ποιότητας φαρμάκων, μέσω της δημιουργίας ηλεκτρονικών φαρμακείων.

Υπάρχουν τρεις τύποι ηλεκτρονικών φαρμακείων: αυτά που εκπροσωπούν μεγάλες αλυσίδες φαρμακείων και που ουσιαστικά παρέχουν τη δυνατότητα στους χρήστες να αποκτήσουν τα φάρμακα που τους έχει συνταγογραφήσει ιατρός, μέσω ενός τοπικού υποκαταστήματος ή μέσω ταχυδρομείου, αυτά που δημιουργούνται από ανεξάρτητα φαρμακεία κοινότητας και, τέλος, αυτά που δημιουργούνται από ανεξάρτητες διαδικτυακές εταιρείες χωρίς να αποκαλύπτουν τη γεωγραφική εντόπισή τους.

Η αγορά φαρμάκων μέσω διαδικτύου προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα στους χρήστες του: γίνεται ευκολότερη η πρόσβαση σε φάρμακα, π.χ. σε άτομα με προβλήματα κινητικότητας ή σε κατοίκους απομονωμένων περιοχών.

Υπάρχει η δυνατότητα επικοινωνίας με κάποια ιστοσελίδα 24 ώρες το 24ωρο. Αποφεύγεται η κοινοποίηση προβλημάτων υγείας και χρήσης συγκεκριμένων φαρμάκων, η οποία μπορεί να είναι ανεπιθύμητη από τον ασθενή.

Οι ασθενείς μπορούν να αναζητήσουν και να λάβουν, σύμφωνα με κάποιες μελέτες, κατανοητές και άμεσες πληροφορίες σχετικά με την αγωγή τους. Πολύ σημαντικό είναι και το γεγονός ότι εγκεκριμένα φαρμακεία του Διαδικτύου παρέχουν σκευάσματα σε χαμηλότερες τιμές.

Από την άλλη, πολλά είναι και τα προβλήματα που προκύπτουν. Η εισαγωγή από άλλες χώρες φαρμάκων που είναι πιθανό να είναι μη εγκεκριμένα ή απομιμήσεων διευκολύνεται και σε μεγάλο ποσοστό πραγματοποιείται μέσω του διαδικτύου.

Το Internet και συγκεκριμένα οι ιστοσελίδες που δεν επισημοποιούν και αποκρύπτουν την προέλευσή τους συμβάλλουν στην προώθηση του παραεμπορίου φαρμάκων, εφόσον σε κάποιες από αυτές είναι απεριόριστη η ποσότητα που μπορεί να παραγγείλει ο χρήστης.

Επίσης, είναι συχνές οι αναφορές κατάχρησης φαρμάκων -συνήθως ψυχιατρικών και οπιοειδών. Πολλές από τις ιστοσελίδες δεν απαιτούν η αγωγή να είναι συνταγογραφημένη από ιατρό και δεν παίρνουν λεπτομερές ιστορικό από τον ασθενή, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο για την υγεία του.

Μερικά από τα φάρμακα που συνηθέστερα διακινούνται μέσω Internet είναι: sildenafil, finasteride, celecoxib, valacyclovir, orlistat και αναβολικά στεροειδή.

Αντιμετώπιση

Η ενημέρωση ιατρών και καταναλωτικού κοινού για την επικινδυνότητα που συνεπάγεται η ανεύθυνη χρήση του Διαδικτύου είναι το σημαντικότερο βήμα στην αντιμετώπιση του προβλήματος.

Οι ασθενείς πρέπει να αναζητούν φάρμακα μόνο από εγκεκριμένες ιστοσελίδες και μόνο με υπεύθυνη συνταγογράφηση. Επίσης, είναι απαραίτητη η συνεργασία ανάμεσα στα κράτη για την καταπολέμηση του διεθνούς εμπορίου.

Έχουν ήδη ιδρυθεί αρμόδιοι οργανισμοί και έχουν δημιουργηθεί προγράμματα, όπως το Verified Internet Pharmacy Practice Sites (VIPPS) σε μια προσπάθεια καταπολέμησης των παράνομων φαρμακευτικών εταιρειών του Διαδικτύου.

Μέτρα για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης και κατανάλωσης απομιμήσεων φαρμάκων και την εξασφάλιση της ποιότητας αποτελούν εκστρατείες πληροφόρησης του κοινού για την ύπαρξη και την επικινδυνότητά τους, ενημέρωση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, ώστε να μπορεί ο επαγγελματίας Υγείας να αναγνωρίσει το μη αυθεντικό σκεύασμα και να αξιολογήσει μια μη αναμενόμενη αντίδραση του ασθενούς σε συγκεκριμένο φάρμακο, δημιουργία ρυθμιστικών αρχών και ομάδων ελέγχου των προϊόντων και δρομολόγηση της κατάλληλης νομοθεσίας.

Επίσης, καθιέρωση προσιτών τιμών φαρμάκων, καθώς οι αυξημένες τιμές στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι δυσβάστακτες σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού και αυξάνεται με τον τρόπο αυτό ο κίνδυνος της νοθείας, ενώ ωθούνται άτομα που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στην τιμή των νόμιμων φαρμάκων στην αναζήτηση εναλλακτικών πηγών.

Οι απομιμήσεις φαρμάκων ως ψεύτικα, παραποιημένα και επικίνδυνα προϊόντα αποτελούν μια σοβαρή πρόκληση για τον σύγχρονο ιατρό, τα συστήματα φροντίδας υγείας και τα κράτη που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα.

Συντονισμένες ενέργειες των υπεύθυνων φορέων θα μπορούσαν να περιορίσουν την εξάπλωση και να κατοχυρώσουν την ασφάλεια της υγείας.

Read More

Καρκίνος του παχέους εντέρου.Νέα μελέτη

 

Καρκίνος εντέρου: Οι επιστήμονες ανακάλυψαν την τροφή που σκοτώνει το 75% των όγκων!

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτων από καρκίνο στις ΗΠΑ και την τρίτη πιο συνηθισμένη μορφή καρκίνου σε άνδρες και γυναίκες, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.

Παρά τη συχνότητά της, τα αίτιά της παραμένουν ασαφή. Οι επιστήμονες ωστόσο, πιστεύουν ότι η ασθένεια μπορεί να συνδέεται με τη διατροφή δυτικού τύπου, η οποία είναι συνήθως πλούσια σε λιπαρά και φτωχή σε φυτικές ίνες.

Επιστήμονες από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης έκαναν μια εντυπωσιακή ανακάλυψη.

Μετά από σχετική έρευνα, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ένα γιαούρτι με βάση το μπρόκολο θα μπορούσε να αποτρέψει, ακόμη και να θεραπεύσει, τον καρκίνο στο παχύ έντερο.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το γιαούρτι με βάση τη γνωστή υπερτροφή, τα οφέλη της οποίας για τον οργανισμό είναι αναρίθμητα, σκότωσε το 75% των όγκων σε ποντίκια και περισσότερα από 95 κύτταρα καρκίνου του εντέρου που αναπτύχθηκαν σε εργαστήριο.

Το μπρόκολο περιέχει σουλφόνη, μια χημική ουσία που καταπολεμά τον καρκίνο, ενώ το γιαούρτι περιέχει προβιοτικά, τα καλά βακτήρια που βοηθούν στη διατήρηση της χλωρίδας του στομάχου και των εντέρων.

Με βάση τα ευρήματά τους, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το γιαούρτι με βάση το μπρόκολο αποτελεί θεραπεία για τη νόσο και μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο προληπτικά όσο και για την απομάκρυνση των υπόλοιπων καρκινικών κυττάρων μετά τη χειρουργική αφαίρεση των όγκων.

«Μια συναρπαστική πτυχή της στρατηγικής μας είναι ότι απλά εκμεταλλεύεται τον τρόπο ζωής μας, μετατρέποντας ενδεχομένως τη συνήθη διατροφή μας σε ένα βιώσιμο, χαμηλού κόστους θεραπευτικό σχήμα », δήλωσε ο ερευνητής Matthew Chang, καθηγητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης.

Ο καθηγητής Matthew Chang και ο Δρ Chun-Loong Ho δημιούργησαν έναν ακίνδυνο τύπο βακτηρίων που ονομάζονται E. coli Nissle, τα οποία βρίσκονται στο έντερο.

Χρησιμοποιώντας γενετικές μεθόδους τα εξέλιξαν σε ένα προβιοτικό, το οποίο προσκολλήθηκε στην επιφάνεια των κυττάρων του καρκίνου του εντέρου και απελευθέρωσε ένα ένζυμο που μετέτρεψε μια ουσία που βρέθηκε στο μπρόκολο και τα άλλα σταυροειδή λαχανικά σε ένα ισχυρό αντικαρκινικό παράγοντα.

Στις δοκιμές σκότωσε σχεδόν όλα τα κύτταρα καρκίνου του εντέρου που αναπτύχθηκαν σε εργαστήριο.

Η εντυπωσιακή συνέχεια ήταν ότι ο συνδυασμός γιαουρτιού και μπρόκολου σκότωσε το 75% των καρκινικών όγκων σε ποντίκια με τη νόσο.

Οι όγκοι που ανιχνεύθηκαν στα τρωκτικά ήταν τρεις φορές μικρότεροι από αυτούς της ομάδας που δεν τράφηκε με το συγκεκριμένο μείγμα.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ο συγκεκριμένος συνδυασμός, μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο ως μέτρο πρόληψης όσο και για την απομάκρυνση των εναπομεινάντων καρκινικών κυττάρων μετά τη χειρουργική αφαίρεση των όγκων.

Είναι πιθανό, μελλοντικά οι άνθρωποι να λαμβάνουν προβιοτικά ως συμπλήρωμα διατροφής σε συνδυασμό με μπρόκολο για την πρόληψη την νόσου καθώς και την αποτροπή της επανεμφάνισής της.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το μείγμα δεν είχε καμία επίδραση στα κύτταρα άλλων μορφών καρκίνου, όπως ο καρκίνος του μαστού και του στομάχου.

Ο Δρ Ho πρόσθεσε: «Οι μητέρες έχουν δίκιο τελικά: η κατανάλωση λαχανικών είναι σημαντική».

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι αυτά τα ειδικά βακτήρια και μια δόση μπρόκολου καθημερινά, μπορούν να κρατήσουν τον καρκίνο μακριά.

Η μελέτη δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Nature Biomedical Engineering.

Πηγή: Mail Online

Read More

Κορτιζόνη πόσα δε ξέρουμε.!!!

του Τσούκαλη Ξενοφώντα

Η κορτιζόνη είναι ένα απολύτως φυσικό προϊόν που παράγεται από τον ανθρώπινο οργανισμό και η έλλειψη του οποίου είναι ασυμβίβαστη με τη ζωή.

Η κορτιζόνη, ή για την ακρίβεια υδροκορτιζόνη ή κορτιζόλη, παράγεται στο φλοιό των επινεφριδίων μαζί με 30 περίπου άλλα στεροειδή. Τα επινεφρίδια είναι δύο μικροί ενδοκρινείς αδένες βάρους περίπου 15 γρ. που βρίσκονται στο άνω μέρος κάθε νεφρού, όπως άλλωστε φανερώνει το όνομά τους.

Άλλη σπουδαία ιδιότητα της κορτιζόλης, που δεν είναι άσχετη με τις προαναφερθείσες, είναι η καταπολέμηση της φλεγμονής διαμέσου και της καταστολής ορισμένων πτυχών του ανοσοποιητικού συστήματος.

Το σώμα θεραπεύεται με την φλεγμονή. Η διαδικασία της φλεγμονής περιλαμβάνει την φαγοκυττάρωση (κύτταρα του ανοσοποιητικού καθαρίζουν την περιοχή), την αγγειογέννεση (δημιουργία νεόπλαστων αγγείων) και την δημιουργία ινοβλαστών (δημιουργία νέου κολλαγόνου). Όλα αυτά εμποδίζονται από την κορτιζόνη. Η κορτιζόνη επίσης σταματά την μετανάστευση κυττάρων του ανοσοποιητικού στην τραυματισμένη περιοχή. Αυτή η μετανάστευση και η διαδικασία αποκατάστασης είναι αυτή που προκαλεί τον πόνο. Η κορτιζόνη εμποδίζει αυτήν την διαδικασία γι αυτό και ο ασθενής αισθάνεται καλύτερα. Ο ασθενής που κάνει κορτιζόνη θυσιάζει την ίαση για τον έλεγχο του πόνου του. Αυτή είναι λανθασμένη επιλογή επειδή τώρα έχει μια αποδυναμωμένη δομή που νομίζει ότι είναι καλά.

Η κύρια θεραπευτική εφαρμογή των κορτικοειδών είναι ως αντιφλεγμονώδη. Υπάρχουν βεβαίως τα γνωστά μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ - ασπιρίνη, ιβουπροφένη, δικλοφαινάκη, νιμεσουλίδη κλπ.) αλλά η αποτελεσματικότητά τους δεν συγκρίνεται με αυτή των ισχυρών κορτικοειδών. Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις η φλεγμονή οφείλεται σε επίθεση του ίδιου του ανοσοποιητικού συστήματος που για κάποιο λόγο απορυθμίζεται, οπότε οι ανοσοκατασταλτικές ιδιότητες της κορτιζόνης είναι καλοδεχούμενες.

Φλεγμονή μπορεί να εκδηλωθεί σε κάθε σύστημα του οργανισμού, οπότε αντιλαμβάνεστε το ευρύτατο πεδίο εφαρμογής της κορτιζόνης και των κορτικοειδών: 

δέρμα (δερματίτιδες και εκζέματα), 
οφθαλμούς (αλλεργίες, σκληρίτιδες, ραγοειδίτιδες), 
πνεύμονες (βρογχικό άσθμα), έντερο (ελκώδης κολίτιδα, νόσο Crohn), 
αρθρώσεις (ρευματοειδής αρθρίτιδα), αγγεία (αγγειίτιδες) και 
άλλα συστηματικά νοσήματα (αλλεργίες, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, κ.α.).

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα κορτικοειδή δεν αντιμετωπίζουν την αιτία των προαναφερθέντων παθήσεων αλλά τη φλεγμονή, η οποία όμως συχνά είναι πιο καταστρεπτική από την ίδια την ασθένεια. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου είναι επιθυμητή μια ισχυρή καταστολή της άμυνας του οργανισμού: μεταμοσχεύσεις οργάνων, προετοιμασία για μεταμόσχευση μυελού των οστών κ.α. Τέλος, μια παραγνωρισμένη από το κοινό ιδιότητα είναι η αναλγητική, καθώς είναι συνηθισμένη η χορήγηση μεγάλων δόσεων κορτικοειδών σε καρκινοπαθείς τελικού σταδίου.

Η κορτιζόνη κυκλοφορεί σε διάφορες μορφές, όπως:

• Ταμπλέτες (από του στόματος)
• Ενέσιμη (στα αγγεία, τις αρθρώσεις ή τους μύες)
• Εισπνεόμενη (στο στόμα ή σε ρινικά σπρέι)
• Σε λοσιόν, τζελ ή κρέμες (τοπικά)

Ανεπιθύμητες ενέργειες

Η κορτιζόνη χορηγείται μόνο, όταν τα οφέλη από τη θεραπεία με αυτή, υπερβαίνουν τους κινδύνους. Χρησιμοποιείται συνήθως στη μικρότερη δόση που φέρει αποτελέσματα και μόνο για τη χρονική διάρκεια που είναι απαραίτητο.

Η λήψη για μικρά χρονικά διαστήματα είναι ασφαλής σε κατά τα άλλα υγιή άτομα και μάλλον δεν κινδυνεύει κανείς πολύ περισσότερο σε σχέση πχ με τη λήψη ενός ΜΣΑΦ.

Τα ενέσιμα και τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, καθώς και οι μικρές δόσεις από του στόματος κορτιζόνης συνήθως δεν προκαλούν σοβαρές παρενέργειες.

Οι παρενέργειες ξεκινούν όταν χορηγούνται μεγάλες δόσεις για μακρά χρονικά διαστήματα. Το πρώτο που ανησυχεί τον ιατρό είναι το γεγονός ότι καταστέλλεται η παραγωγή κορτιζόλης από τα επινεφρίδια και δεν επανέρχεται πάντοτε εύκολα. Για να αποφευχθεί αυτή η εξαιρετικά σοβαρή παρενέργεια, η διακοπή της λήψης του φαρμάκου γίνεται πάντοτε βαθμιαία υπό την καθοδήγηση του ιατρού και ποτέ απότομα. Από εκεί και πέρα, οι δυνητικές παρενέργειες είναι πράγματι πολλές: λέπτυνση του δέρματος, κεντρικού τύπου παχυσαρκία, υπεργλυκαιμία, υπερλιπιδαιμία, οιδήματα, ευπάθεια στις λοιμώξεις, οστεοπόρωση, αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση, καταρράκτη, ψυχιατρικές διαταραχές (από ευφορία μέχρι κατάθλιψη) και άλλα.

Η κορτιζόνη, εμποδίζοντας την φυσιολογική θεραπευτική φλεγμονώδη αντίδραση, επιταχύνει την εκφυλιστική διαδικασία στους τένοντες, συνδέσμους και αρθρώσεις εκεί όπου αυτή εγχέεται. Αυτό επίσης δίνει στον ασθενή λανθασμένη αίσθηση σιγουριάς ότι η προβληματική περιοχή θεραπεύτηκε το οποίο όμως δεν είναι αλήθεια. Ο συνδυασμός κορτιζόνης και οι ακολουθούμενες ασκήσεις αποτελούν μια επιπλέον επιβάρυνση για τον χόνδρο. Τελικά εάν σε αυτά προστεθεί και κάποιος αρθροσκοπικός καθαρισμός η ολική αντικατάσταση της άρθρωσης αποτελεί σχεδόν πάντα μονόδρομο.

Ο γιατρός ποτέ δεν ξεχνά το ισοζύγιο ωφέλειας-κινδύνου. Τα κορτικοειδή, όπως άλλωστε και όλα τα φάρμακα, χορηγούνται μόνο στις περιπτώσεις που η επιστημονική γνώση είναι πεπεισμένη ότι η ωφέλεια ξεπερνά κατά πολύ τους δυνητικούς κινδύνους. Δεν πρέπει να λησμονείται ότι η χορήγησή τους σε έναν ασθματικό με δύσπνοια ή σε έναν πάσχοντα από ρευματοειδή αρθρίτιδα που δυσκολεύεται να κινήσει τις αρθρώσεις του ή κάποιον με άλλο αυτοάνοσο νόσημα βελτιώνει δραματικά την ποιότητα ζωής τους αλλά συχνά και το προσδόκιμο επιβίωσης, παρά τις πιθανές παρενέργειες.

Κίνδυνοι και αλληλεπιδράσεις

Για τους περισσότερους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων των εγκύων και των γυναικών που θηλάζουν, τα εισπνεόμενα και τα ενέσιμα κορτικοστεροειδή θεωρούνται ασφαλή. Ωστόσο, ο γιατρός θα τα χορηγήσει μόνο αν τα οφέλη υπερβαίνουν τους κινδύνους.

Τα χάπια κορτιζόνης έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες, επομένως πρέπει να χορηγούνται πάντα με μεγάλη προσοχή. Η χρήση τους γενικά πρέπει να αποφεύγεται σε:

• Ασθενείς που πάσχουν από σοβαρές λοιμώξεις
• Ασθενείς με νοητικά ή συμπεριφορικά προβλήματα, όπως η κατάθλιψη και ο αλκοολισμός.
• Ασθενείς με ορισμένες παθήσεις, όπως καρδιακή ανεπάρκεια, υπέρταση, διαβήτη ή διαταραχές του ήπατος
• Ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα που μπορεί να αλληλεπιδράσουν με τα κορτικοστεροειδή

Τα κορτικοστεροειδή μπορούν να χορηγηθούν κατά την εγκυμοσύνη ή το θηλασμό, ωστόσο ο γιατρός θα τα χορηγήσει μόνο αν ο κίνδυνος από τη μη χορήγησή τους υπερβαίνει τον κίνδυνο από τις ανεπιθύμητες ενέργειές τους.

ΠΡΟΣΟΧΗ

Δυστυχώς οι δυνατότητες παρέμβασης εκ μέρους του ασθενούς ώστε να αποφύγει τις παρενέργειες είναι περιορισμένες. Πέρα από την υγιεινή διατροφή με περιορισμό του αλατιού και αποφυγή των οινοπνευματωδών, τις καλές συνθήκες διαβίωσης, την αποφυγή της έκθεσης σε λοιμογόνους παράγοντες, την έκθεση στον ήλιο με φειδώ και τη λήψη από το στόμα πάντοτε μετά το φαγητό, δεν υπάρχουν κάποιες ιδιαίτερες συμβουλές.

Πάντως, δεν πρέπει κανείς να έχει την εντύπωση ότι η τοπική επάλειψη κορτιζονούχων κρεμών είναι άμοιρη επιπλοκών, καθότι η κρέμα απορροφάται και περνάει στην κυκλοφορία, ιδίως όταν εφαρμόζεται σε εκτεταμένες επιφάνειες. Επίσης, και τα κολλύρια κορτικοειδών ενέχουν κινδύνους για τους οφθαλμούς και δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούνται χωρίς συμβουλή ιατρού. Εξάλλου, συχνά υπάρχουν ασφαλέστερες και εξίσου αποτελεσματικές εναλλακτικές επιλογές, όπως πχ τα αντιαλλεργικά κολλύρια.

Να θυμάστε πάντα ότι η επιτυχία μιας θεραπείας εξαρτάται

1)  Από την σωστή διάγνωση - γνώση και κατόπιν από την κατάλληλη τεχνική αντιμετώπισης του γιατρού σας

2)  Από την ισορροπημένη διατροφή

3)  Από την ορμονική σας κατάσταση

4)  Από τον τρόπο ζωής σας

Πηγή: https://medlabgr.blogspot.com/2013/07/blog-post_16.html#ixzz6KuGTh3TM

Read More

Τοξικοεξάρτηση αιτιες θανάτου

ΑΙΤΙΕΣ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΞΙΚΟΕΞΑΡΤΗΜΕΝΩΝ

Tου Ιωάννου Τσουμάκου Ψυχιάτρου-Ψυχοθεραπευτή,
Επιστολή Άρθρο στην Εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» στις 29/5/1994
Τις τελευταίες εβδομάδες τα ΜΜΕ ασχολήθηκαν με τις απανωτές «δολοφονίες» ηρωινοεξαρτημένων νεαρών. Επειδή λόγω ειδικότητας ασχολούμαι με το πρόβλημα, επιθυμώ να διευκρινίσω ορισμένα σημεία, τα οποία συνήθως δεν γίνονται κατανοητά.
1) Η ηρωίνη που κυκλοφορεί στη «μαύρη αγορά», στην οποία ο ηρωινοεξαρτημένος νέος προμηθεύεται τη δόση του, δεν είναι ποτέ καθαρή. Για λόγους αύξησης του κέρδους τους οι έμποροι πάντα τη νοθεύουν. Η νοθεία γίνεται μ’ οποιαδήποτε ουσία μοιάζει με ηρωίνη όπως άμυλο, αμφεταμίνες, βαρβιτουρικά, σόδα, κινίνη, κτηνιατρικά φάρμακα, γαλακτόζη, μεθυλφενιδάτη, αρσενικό, προκαΐνη, στρυχνίνη, ρετσίνι γόμμας, σκόνη μαρμάρου, ταλκ.
Το ποσοστό σε καθαρή ηρωίνη της «ηρωίνης» που πουλιέται στη μαύρη αγορά είναι συνήθως ελάχιστο 5%-25%. Επειδή η ηρωίνη που κυκλοφορεί στην αγορά, κάθε τόσο, ρίχνεται από διαφορετικές ομάδες εμπόρων, είναι προφανές ότι είναι αδύνατον να είναι πάντα της ίδιας περιεκτικότητας σε ηρωίνη. Π.χ. άλλοτε κυκλοφορεί ηρωίνη καθαρή σε ποσοστό 10%, άλλοτε σε ποσοστό 20%. Σαν αποτέλεσμα ο τοξικοεξαρτημένος δεν ξέρει ποτέ με ακρίβεια τη δόση της καθαρής ηρωίνης που εισάγει στον οργανισμό του. Έτσι, όταν κυκλοφορήσει μια παρτίδα ηρωίνης ολιγότερο νοθευμένης από μία προηγούμενη, ο τοξικοεξαρτημένος νέος, ενώ εγχέει την ίδια ποσότητα όπως και πριν νοθευμένης ηρωίνης, π.χ. 200 mg, τώρα εν αγνοία του, εγχέει ηρωίνη περισσότερο καθαρή. Αποτέλεσμα ο αιφνίδιος θάνατος ή από καταστολή του αναπνευστικού κέντρου του εγκεφάλου ή από πνευμονικό οίδημα λόγω της απελευθερώσεως ισταμίνης.
2) Άλλη συνηθισμένη αιτία αιφνιδίου θανάτου είναι η αλλεργική αντίδραση από τις ακαθαρσίες με τις οποίες νοθεύεται η ηρωίνη και η πρόκληση θανατηφόρου shock.
3) Άλλη αιτία θανάτου είναι η εξής: όταν ο τοξικοεξαρτημένος νέος δεν βρίσκει ηρωίνη στην αγορά, αντιμετωπίζει το σύνδρομο στέρησης λόγω της έλλειψής της, με αγχολυτικά ή υπνωτικά χάπια. Όταν ύστερα βρει τη νοθευμένη ηρωίνη, τότε ασκείται στο αναπνευστικό κέντρο του εγκεφάλου μια συνεργική κατασταλτική δράση με τα χάπια και πεθαίνει από σταμάτημα τη αναπνοής. Γι’ αυτό ποτέ η ηρωίνη δεν πρέπει να συνδυάζεται με υπνωτικά χάπια ή οινόπνευμα. Ο συνδυασμός τους είναι δυνητικά θανατηφόρος.
4) Άλλη αιτία θανάτου των τοξικοεξαρτημένων νέων όχι οξεία, είναι από AIDS (ΕΪΤΖ) ή ηπατίτιδα Β, λόγω της μολυσμένης σύριγγας που χρησιμοποιείται  από πολλούς χρήστες εξ αιτίας των δυσκολιών εξεύρεσης αποστειρωμένων συρίγγων. Υπεύθυνη και σ’ αυτή την περίπτωση δεν είναι η ηρωίνη από μόνη της, αλλά οι συνθήκες παρανομίας και ελλιπούς υγιεινής στις οποίες εξαναγκάζεται ο ηρωινοεξαρτημένος.

Συμπέρασμα: Δεν υπάρχει δολοφονική ηρωίνη. Η ηρωίνη είναι απλά μία ουσία, η οποία προκαλεί εξάρτηση, όπως εξάρτηση προκαλούν δεκάδες νόμιμες ουσίες στην κοινωνία μας, όπως ο καπνός, το αλκοόλ (που ευθύνονται για χιλιάδες θανάτους κάθε χρόνο), τα αγχολυτικά και υπνωτικά φάρμακα. Αυτό το οποίο καθιστά δολοφονική την ηρωίνη είναι η διατήρηση της σε παρανομία και η νοθεία της από τους ναρκοέμπορους για την επίτευξη μεγαλύτερου κέρδους.
Μοναδική διέξοδος κατά τη γνώμη μου είναι:
1) Η αποποινικοποίηση της χρήσης οπιούχων, με διατήρηση της ποινικοποίησης του εμπορίου. Οι διώξεις, οι συλλήψεις, οι καταδίκες, οι φυλακίσεις των ηρωινο-εξαρτημένων πρέπει να σταματήσουν.
2) Η γενικευμένη χορήγηση από κρατικά κέντρα του υποκατάστατου της ηρωίνης, μεθαδόνης. Χάρη στη χορήγηση της: α) Θα κτυπηθεί η μαύρη αγορά, β) Ο τοξικοεξαρτημένος νέος δεν θα είναι αναγκασμένος να διαρρηγνύει φαρμακεία, να εκπορνεύεται, να κλέπτει, για να βρει χρήματα για τη δόση του. Κατ’ αυτό τον τρόπο θα τραβηχτεί από το κοινωνικό περιθώριο και θα καταστεί κοινωνικά βιώσιμος. Επιπλέον δεν θα πεθαίνει, διότι η λήψη μεθαδόνης γίνεται μία φορά το 24ωρο από το στόμα, σε ελεγμένες συνθήκες υγιεινής σε κρατικά κέντρα και θα ξεκόψει οριστικά από τη νοθευμένη ηρωίνη. Κάποιο βήμα ήταν ο νόμος 2161/93 με την πρόβλεψη για κρατικά κέντρα διάθεσης υποκατάστατων, τα οποία δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν έχουν υλοποιηθεί.
3) Για όσους νέους θέλουν να αποτοξινωθούν (διότι αποτοξίνωση δια της βίας δεν γίνεται) η δημιουργία θεραπευτικών θεσμών με πλουραλισμό στη θεωρία και την πρακτική τους, ούτως ώστε να έχουμε συγκρίσιμα (από στατιστική άποψη) θεραπευτικά αποτελέσματα.

Read More

Μέδουσες ότι δεν ξέρουμε

Οι μέδουσες είναι θαλάσσια ασπόνδυλα (κνιδόζωα) της τάξης σκυφόζωα. Πρόκειται για πλαγκτονικούς οργανισμούς, οι οποίοι απαντώνται σε όλες τις θάλασσες του κόσμου. Αντιπροσωπεύουν το κυρίαρχο στάδιο του βιολογικού κύκλου των κοιλεντερωτών, υδρόζωων (υδρομέδουσες, που έχουν ένα κράσπεδο, που περιβάλλει την κοιλότητα που σχηματίζεται κάτω από την «ομπρέλα» τους) και σκυφόζωων (που δεν έχουν κράσπεδο)^[1] (σκυφομέδουσες). Ζουν σε ομάδες και το τσίμπημά τους προκαλεί κνησμό και παράλυση της λείας τους. Τρέφονται με μικρά ψάρια και ζωοπλαγκτόν, τα οποία συλλαμβάνουν με τα πλοκάμια τους.

Την κοινή μέδουσα, η οποία ζει στο Αιγαίο και στο Κρητικό πέλαγος, ο Ελληνικός λαός την ονομάζει τσούχτρα, επειδή μόλις ακουμπήσει το ανθρώπινο σώμα, εκκρίνει ένα υγρό το οποίο προκαλεί τσούξιμο και κνησμό.

Περιγραφή

Η «μέδουσα του φεγγαριού» (Aurelia aurita)

Το σώμα της μέδουσας έχει σχήμα καμπάνας και παράγει μια ζελατινώδη ουσία. Στην περιφέρεια έχουν πλοκάμια και αισθητήρια όργανα, Το κάθε πλοκάμι καλύπτεται με κύτταρα, που καλούνται κνιδοκύτταρα ή κνιδοκύστεις και μπορούν να τσιμπήσουν ή και να σκοτώσουν ζώα. Τα κύτταρα αυτά υπάρχουν και στο στόμα τους. Οι πιο πολλές μέδουσες χρησιμοποιούν τα κύτταρα αυτά για εξασφάλιση τροφής και για άμυνα. Άλλες δεν έχουν καθόλου πλοκάμια. Έχουν πολλά μικρά μάτια στο κωδωνοειδές σώμα τους, που τις επιτρέπει να έχουν όραση 360 μοιρών.

Αν και στερούνται βασικών αισθητηρίων οργάνων και δεν έχουν εγκέφαλο, το νευρικό τους σύστημα τους επιτρέπει να αντιλαμβάνονται ερεθίσματα, όπως το φως και η οσμή, και να αντιδρούν γρήγορα σε αυτά. Κολυμπούν πολύ αργά, καθώς δεν έχουν υδροδυναμικό σώμα. Αντ’ αυτού, κινούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργούν ρεύματα, αναγκάζοντας τη λεία τους να φτάσει στα πλοκάμια τους. Η κίνηση αυτή γίνεται ρυθμικά με άνοιγμα και κλείσιμο του σώματός τους που μοιάζει με καμπάνα. Η πυκνότητά τους είναι σχεδόν ίση με την πυκνότητα του νερού.

Το πεπτικό τους σύστημα δεν χρειάστηκε να εξελιχθεί σε σχέση με αυτό πολλών ζώων· από το ίδιο άνοιγμα (στόμα, βρίσκεται στο κέντρο και στο κάτω μέρος της «καμπάνας») γίνεται η πρόσληψη αλλά και η αποβολή της τροφής. Το στόμα της περιβάλλεται από κροσσωτά χείλη^[2] και οδηγεί σε ακτινωτά σωληνάρια, τα οποία καταλήγουν στη γαστρική κοιλότητα. Η τελευταία είναι ένας κυκλικός σωλήνας, που καταλαμβάνει όλη την περιφέρεια του ζώου. Το σώμα σε μία ενήλικη μέδουσα αποτελείται κατά 94-98% από νερό. Η «καμπάνα» της τσούχτρας αποτελείται από ένα στρώμα επιδερμίδας και κατά το μεγαλύτερο μέρος από τη μεσογλοία. Πρόκειται για μία ακύτταρη, ημιδιαφανή, ζελατινώδη μάζα.

Εξέλιξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξελικτικά στάδια στη ζωή μιας μέδουσας.

Η τσούχτρα προέρχεται από πολλαπλή διαίρεση στα σκυφόζωα, από εκβλαστήσεις στα υδρόζωα. Από αποικίες πολυπόδων ή είναι μορφή κοιλεντερωτών μεδουσοειδών^[3]. Οι περισσότερες μέδουσες ζουν δυόμισι μήνες. Ωστόσο, υπάρχει ένα είδος που μπορεί να ζήσει μέχρι 30 χρόνια και ένα άλλο είδος είναι αθάνατο, τοTurritopsis nutricula.

Πολλαπλασιασμός

Οι Μέδουσες συνήθως αναπαράγονται σεξουαλικά γεννώντας πολύποδες από τους οποίους οι μέδουσες φέρονται να γεννιούνται μη σεξουαλικά.

Σημασία για τον άνθρωπο

Μέδουσες χρησιμοποιούνται και για τροφή.

Οι μέδουσες είναι σημαντική πηγή τροφής για τους Κινέζους αλλά και σε άλλες ασιατικές χώρες.^[4] Ενδεικτικά, στην Κίνα, οι επεξεργασμένες μέδουσες αφαλατώνονται με εμβάπτιση στο νερό όλη τη νύχτα και τρώγονται μαγειρεμένες ή ωμές. Συχνά σερβίρονται ως σαλάτα, μαζί με λαχανικά. Στην Ιαπωνία τις πλένουν, τις κόβουν σε λωρίδες και τις σερβίρουν ως ορεκτικό με ξίδι.^[5]

Εξάλλου, οι μέδουσες χρησιμοποιούνται και στη βιολογία. Ειδικότερα, το 1961 ανακαλύφθηκε στη μέδουσα του είδους Aequorea Victoria η πράσινη φθοριούχος πρωτεΐνη (GFP). Αυτή χρησιμοποιείται για τη μελέτη των γονιδίων των ιστών και του τρόπου έκφρασής τους.^[6] Το κολλαγόνο τους επίσης είναι θεραπευτικό μέσο για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Σε αιχμαλωσία

Μέδουσες σε ενυδρείο.

Σε πολλές χώρες, είναι συνηθισμένο να εκτίθενται οι μέδουσες σε ενυδρεία. Συχνά το φόντο στη δεξαμενή είναι μπλε και τα ζώα φωτίζονται από το πλευρικό φως με σκοπό να παραχθεί το φαινόμενο της έντονης αντίθεσης. Σε φυσικές συνθήκες, πολλές μέδουσες είναι τόσο διαφανείς που δεν μπορεί σχεδόν να τις δει κανείς.

Κάποια προβλήματα της αιχμαλωσίας των μεδουσών είναι ότι δεν μπορούν να προσαρμοστούν σε κλειστούς χώρους. Για να μην απομονώνονται τα ζώα σε γωνίες των ενυδρείων, οι επαγγελματίες εκθέτες χρησιμοποιούν κυκλικές δεξαμενές, όπου παράγουν ρεύματα νερού, καθώς τα ζώα εξαρτώνται από αυτά και τις μεταφέρουν από μέρος σε μέρος.

Επικινδυνότητα

Η μέδουσα με τη χαίτη λιονταριού (Lion's mane jellyfish) φημίζεται για το οδυνηρό και σπανίως θανατηφόρο τσίμπημά της.

Όταν κάποιος τσιμπηθεί από τσούχτρα, χρειάζεται απαραίτητα πρώτες βοήθειες. Τα τσιμπήματα των σκυφόζωων μεδουσών γενικά δεν είναι θανατηφόρα. Ωστόσο, κάποια είδη από τα κυβόζωα (αυτόνομη τάξη), όπως το Irukandji, μπορεί να αποβούν θανατηφόρα. Το τσίμπημα των μεδουσών προκαλεί οξύ πόνο και μπορεί να προκαλέσει αναφυλαξία και ίσως τον θάνατο. Για τον λόγο αυτό, όταν κάποιοι άνθρωποι τσιμπηθούν από τσούχτρα, θα πρέπει να βγουν αμέσως έξω από το νερό, προς αποφυγή πνιγμού.

Για τις πρώτες βοήθειες, οι κύριοι στόχοι είναι η αποφυγή τραυματισμού των διασωστών (γι’ αυτό συνιστάται να φορούν ειδικά ρούχα, που θα καλύπτουν σημεία του σώματος), η απενεργοποίηση των κνιδοκύστεων (για να μη γίνει ενδοφλέβια ένεση στον ασθενή) και η αφαίρεση των πλοκάμων που πιθανόν έχουν κολλήσει στο σώμα του ασθενούς.

Για τα τσιμπήματα ενός συγκεκριμένου είδους μέδουσας, μπορεί να τοποθετηθεί ξίδι στην πληγή. ^[7][8] Εναλλακτικά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και νερό της θάλασσας αν δεν είναι άμεσα διαθέσιμο το ξίδι.^[9] Δε θα πρέπει να χρησιμοποιείται φρέσκο νερό, γιατί η αλλαγή της ωσμωτικής τονικότητας μπορεί να απελευθερώσει επιπλέον δηλητήριο. Για τον ίδιο λόγο θα πρέπει να αποφεύγεται ο κνησμός του τραύματος, η χρήση οινοπνεύματος, αμμωνίας και παρόμοιων ουσιών.^[10] Ένα ζεστό μπάνιο μπορεί επίσης να βοηθήσει, με εξαίρεση την περίπτωση υποθερμίας.

Η αφαίρεση των πλοκάμων μπορεί να γίνει με το χέρι, με τη χρήση ειδικών γαντιών. Έπειτα από την αφαίρεση μεγάλων κομματιών από μέδουσες, στο τραύμα μπορεί να μπει αφρός ξυρίσματος και με την άκρη ενός μαχαιριού, με ένα ξυράφι ή με πιστωτική κάρτα να αφαιρεθούν όλα τα εναπομείναντα κνιδοκύτταρα.^[11]

Εκτός από τη χορήγηση πρώτων βοηθειών, για να μειωθεί ο κνησμός, μπορούν να χορηγηθούν αντιισταμινικές ουσίες στον ασθενή. Οδοντόκρεμα με σόδα και πάγος εναλλακτικά μπορούν επίσης να δοθούν στο θύμα για την απομάκρυνση του δηλητηρίου.

Read More