Η κατάσταση των ναρκωτικών στην Ελλάδα και την Ευρώπη: παρουσίαση της ετήσιας ευρωπαϊκής και εθνικής έκθεσης από το EMCDDA και το ΕΚΤΕΠΝ
Πραγματοποιήθηκε συνέντευξη τύπου για την παρουσίαση των τελευταίων δεδομένων σχετικά με την κατάσταση του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Την Ευρωπαική Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2019, παρουσίασε ο Εθνικός Συντονιστής για την Αντιμετώπιση των Ναρκωτικών, Δρ. Χρήστος Κουιμτζίδης και την Ετήσια Έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Παρακολούθησης για τα Ναρκωτικά “ΕΚΤΕΠΝ” για την Κατάσταση του Προβλήματος των Ναρκωτικών και των Οινοπνευματωδών στην Ελλάδα 2019, παρουσίασε η Επιστ. Υπεύθυνη του ΕΚΤΕΠΝ κα Μανίνα Τερζίδου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος η εθνική ετήσια έκθεση αφιερώνεται στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και στο Δίκτυο Ομοτίμων Χρηστών που αγωνίστηκαν και πέτυχαν να ανοίξει ο δρόμος για τους Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης.
Όπως αναφέρεται στην Ευρωπαϊκή έκθεση βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη στιγμή προβληματισμού όσον αφορά στις εξελίξεις στην πολιτική για τα ναρκωτικά, δεδομένου ιδίως του διεθνούς διαλόγου σχετικά με τα κατάλληλα μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε συνέχεια της έκτακτης συνόδου του ΟΗΕ για το παγκόσμιο πρόβλημα των ναρκωτικών το 2016. Το επόμενο έτος θα πραγματοποιηθεί η τελική αξιολόγηση της εφαρμοζόμενης στρατηγικής της ΕΕ για τα ναρκωτικά (2013-2020). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Ευρώπη γνώρισε ορισμένες δραματικές αλλαγές στις προκλήσεις που παρουσιάζει ο τομέας των ναρκωτικών, στις οποίες συγκαταλέγεται και η εμφάνιση μεγαλύτερου αριθμού ουσιών που δεν υπάγονται σε καθεστώς ελέγχου. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Ευρώπη αποτελεί μια σημαντική αγορά ναρκωτικών, διαδραματίζει ρόλο διαμετακομιστικού κέντρου για κάποια ναρκωτικά και κάποιες πρόδρομες ουσίες που προορίζονται για άλλες ηπείρους και αποτελεί τόπο παραγωγής κάνναβης και συνθετικών ναρκωτικών.
ΕΥΡΩΠΗ
Η πιο διαδεδομένη παράνομη ουσία χρήσης είναι η κάνναβη, με τη χρήση της τον τελευταίο χρόνο να αναφέρεται σχεδόν από το 20% του πληθυσμού στην ηλικιακή ομάδα 18-24 ετών. Η χρήση ηρωίνης και άλλων οπιοειδών παραμένει σχετικά σπάνια, αποτελώντας κυρίως πρόβλημα για ένα πληθυσμό που γερνάει, παράγοντας ο οποίος πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά το σχεδιασμό και την παροχή των υπηρεσιών. Σε αντίθεση με την επιδημική έξαρση της χρήσης συνθετικών οπιοειδών, ιδίως παραγώγων φαιντανύλης, στις ΗΠΑ και στον Καναδά, δεν παρατηρείται αντίστοιχο φαινόμενο στην Ευρώπη. Ωστόσο, υπάρχουν λόγοι ανησυχίας καθώς στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ για τις νέες ψυχοδραστικές ουσίες αναφέρθηκαν περίπου 50 νέα συνθετικά οπιοειδή, κάποια εκ των οποίων συνδέονται με βαριές δηλητηριάσεις και θανάτους. Ως εκ τούτου, η βελτίωση της ευαισθησίας των πηγών πληροφόρησης στον τομέα αυτό πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα. Η έκταση της χρήσης διεγερτικών και τα πιο διαδεδομένα είδη διεγερτικών ποικίλλουν από χώρα σε χώρα, ενώ αυξάνονται τα στοιχεία που φανερώνουν πιθανή αύξηση της ενέσιμης χρήσης διεγερτικών. Η κοκαΐνη είναι η ευρύτερα διαδεδομένη παράνομη διεγερτική ουσία στην Ευρώπη. Ο συνολικός αριθμός των χρηστών κοκαΐνης που ξεκίνησαν θεραπεία για πρώτη φορά αυξήθηκε κατά 37% μεταξύ 2014-2017. Η συγκεκριμένη ομάδα χρηστών κατά κανόνα αναφέρεται ότι είναι σχετικά καλά κοινωνικά ενταγμένη, με σταθερές συνθήκες διαμονής και τακτικής απασχόληση, συγκριτικά με όσους εντάσσονται σε θεραπεία για προβληματική χρήση οπιοειδών. Αυτό δεν ισχύει για τα άτομα που εντάσσονται σε θεραπεία δηλώνοντας ως κύρια ουσία χρήσης το κρακ (11.000 χρήστες-3% του συνόλου των χρηστών σε θεραπεία το 2017), οι οποίοι φαίνονται να είναι περισσότερο περιθωριοποιημένοι. Περίπου 30.000 χρήστες που εισήχθησαν σε εξειδικευμένα θεραπευτικά κέντρα στην Ευρώπη το 2017, δήλωσαν ως κύρια ουσία χρήσης τις αμφεταμίνες. Αναφορικά με τους θανάτους από υπερδοσολογία παρατηρείται συνολικά αύξηση των θανάτων που συνδέονται με τα ναρκωτικά, ειδικότερα στις μεγαλύτερες ηλικίες με τα θύματα να είναι ηλικίας 39 ετών κατά μέσο όρο.
ΕΛΛΑΔΑ
Όσον αφορά τα δεδομένα σε εθνικό επίπεδο, για το έτος 2017, η εκτίμηση του συνολικού αριθμού χρηστών υψηλού κινδύνου ηλικίας 15-64 ετών με κύρια ουσία τα οπιοειδή είναι 14.462, αριθμός χαμηλότερος από τον αντίστοιχο για το 2016 (17.067). Τουλάχιστον 4.283 άτομα με προβλήματα από τη χρήση ουσιών εισήλθαν στα εξειδικευμένα προγράμματα θεραπείας της χώρας το 2017, με την πλειονότητα των εισαγωγών να έχει προηγούμενο ιστορικό θεραπείας (60%) και να αναφέρει χρήση περισσοτέρων της μίας ουσίας (71%). Τα οπιοειδή (κυρίως ηρωίνη) εξακολουθούν να αποτελούν τη συχνότερα αναφερόμενη «κύρια» ουσία χρήσης στα άτομα που εισέρχονται στην θεραπεία στην Ελλάδα, 61% το 2017, ποσοστό σημαντικά μειωμένο συγκριτικά με το 2016 και επιβεβαιωτικό της γενικότερης πτωτικής τάσης του αριθμού των ατόμων με προβλήματα από τη χρήση τους. Αντίθετα, συνεχίζουν να αυξάνονται οι είσοδοι για προβλήματα από τη χρήση κάνναβης, κοκαΐνης ή άλλων διεγερτικών, ιδιαίτερα μεθαμφεταμινών. Συνεχίστηκε το 2017 η πτωτική τάση στο ποσοστό των χρηστών οπιοειδών που αναφέρουν την ένεση ως τον συνήθη τρόπο χρήσης της ουσίας και, ταυτόχρονα, η αυξητική τάση της ενδορινικής χρήσης.
Ανοδική τάση φαίνεται να υπάρχει στον αριθμό των νέων HIV διαγνώσεων που συνδέονται με την ενέσιμη χρήση, με 106 δηλωμένα περιστατικά το 2018. Όπως αναφέρεται στην έκθεση του ΕΚΤΕΠΝ, η αύξηση αυτή δεν αποκλείει μίαν ενδεχόμενη έξαρση της HIV λοίμωξης στον πληθυσμό των ενέσιμων χρηστών. Παράλληλα, θα πρέπει να εξεταστεί, αν η αύξηση αυτή σχετίζεται με την αυξημένη πρόσβαση σε διαγνωστικές εξετάσεις και τη διασύνδεση με θεραπευτικές υπηρεσίες μέσω της επανεκκίνησης του προγράμματος ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ το 2018. Ο επιπολασμός της ηπατίτιδας C στην κοινότητα των ενέσιμων χρηστών ουσιών στην περιοχή της Αθήνας ανέρχεται στο 78,9%. Είναι αξιοσημείωτο ότι στις περιοχές εκτός Αττικής, η HCV λοίμωξη αυξάνεται σταθερά σε όλη τη προηγούμενη 10ετία, ενδεικτικό μίας σταδιακής επιδείνωσης της επιδημικής κατάστασης στον πληθυσμό αυτόν. Τέλος, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (2016), καταγράφηκαν 200 θάνατοι σχετιζόμενοι με τα ναρκωτικά.
Πηγή:
